Tàu cuốc hút cát trái phép trên sông Lục Nam, đoạn qua xã Trí Yên (Yên Dũng).

Bờ bãi, đất canh tác dần biến mất

Sông Lục Nam, đoạn qua hai thôn Thanh Long và Quốc Khánh, xã Trí Yên (Yên Dũng) là một trong những điểm nóng về nạn hút cát trái phép. Vào hồi 17 giờ ngày 8-2-2017, cùng cán bộ xã “mục sở thị” khu vực này, giữa lòng sông có 2-3 tàu cuốc cỡ lớn đang chĩa vòi rồng hút cát liên hồi, làm đục ngầu cả khúc sông. Ông N.V.H, người dân địa phương cho biết: “Khúc sông này thường xuyên có tàu hoạt động, đôi khi chủ tàu còn cho phương tiện tiến sát bờ”. 

Trước đó ngày 16-1, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phát hiện tại khu vực bãi Trôi Đất, thôn Quốc Khánh, Thanh Long có 2 tàu lớn đang hút cát trái phép. Khu vực này có tổng diện tích đất gò nổi, đất lúa bị khai thác khoảng 20 nghìn m2. Đặc biệt là có khoảng 100 m bãi bồi đã bị sạt lở, khoét sâu vào bãi 15-20 m. 

Tình trạng trên còn diễn biến phức tạp ở các xã Đan Hội, Bắc Lũng, Vũ Xá (Lục Nam). Bất chấp quy định của pháp luật, hàng chục tàu cuốc thường xuất hiện trên sông Lục Nam, đoạn qua thôn Vũ Trù, xã Vũ Xá để hút trộm cát, sỏi. Không chỉ ở khu vực cấm, tại vùng được cấp phép khai thác cát cũng xảy ra những bất cập. 

Đơn cử, tháng 1 vừa qua, đoàn kiểm tra của Sở TN&MT phát hiện 8 tàu tải trọng lớn đang hút cát, sỏi trên sông Lục Nam, đoạn qua xã Trí Yên, Đan Hội- nơi Công ty TNHH một thành viên Đông Bắc Bộ được phép nạo vét, trong đó có 6 tàu không phải của Công ty này. Hoạt động khai thác trái phép không những làm thất thoát các loại thuế, phí, tiền cấp quyền khai thác mà còn khiến bờ bãi, đất canh tác ven sông dần biến mất. 

Giám sát chặt, xử lý nghiêm

Do lợi nhuận lớn bởi trốn thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền nên nhiều đối tượng ra sức trộm cát ở lòng sông, bất chấp việc từ đầu năm đến nay cơ quan chức năng đã xử lý khoảng 20 trường hợp. Cùng đó, một số doanh nghiệp (DN) được cấp phép lại lơ là, yếu kém trong quản lý mốc giới, thậm chí có công ty xin cấp phép sau đó chuyển nhượng cho đơn vị khác. Lo ngại hơn, việc đánh cắp tài nguyên thường diễn ra vào ban đêm, ngày nghỉ lại ở dưới sông, thiếu phương tiện bắt giữ nên khi phát hiện vi phạm, lực lượng chức năng các địa phương chủ yếu đẩy đuổi từ nơi này sang nơi khác. 

Bên cạnh đó, công tác xử lý vi phạm của cấp thẩm quyền không kịp thời, nghiêm minh gây nhờn luật. Đại diện lãnh đạo Sở TN&MT cho biết, ngày 16-1 vừa qua, tổ công tác của Sở phát hiện 2 tàu hút cát, đoạn qua xã Trí Yên (Yên Dũng). Tuy nhiên trong thời gian liên hệ với UBND huyện Yên Dũng phối hợp bắt giữ thì đối tượng đã tẩu thoát.

Để chấn chỉnh tình trạng trên, tại phiên họp thường kỳ tháng 1 năm nay, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Linh yêu cầu Sở TN&MT, Công an tỉnh phối hợp với 2 huyện Lục Nam, Yên Dũng khẩn trương xử lý dứt điểm hoạt động khai thác trái phép trên sông. 

Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh còn có công văn yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng chỉ đạo xã Trí Yên kiểm điểm, xử lý trách nhiệm người đứng đầu theo quy định do để xảy ra tình trạng hút cát, sỏi trái phép kéo dài. Tổ công tác liên ngành huyện bố trí lực lượng giám sát tại khu vực xảy ra nạn cát tặc. Chủ tịch UBND huyện Lục Nam chỉ đạo đơn vị chuyên môn và các xã Đan Hội, Vũ Xá, Yên Sơn kiểm soát chặt chẽ hoạt động nạo vét, duy tu tuyến luồng đường thủy nội địa của Công ty TNHH một thành viên Xây dựng Đông Bắc Bộ và hoạt động khai thác của HTX kinh doanh vật liệu xây dựng Yên Sơn. 

Cùng với các biện pháp trên, Sở TN&MT, Sở Giao thông - Vận tải, Công an tỉnh tăng cường phối hợp kiểm tra các DN được cấp phép duy tu, nạo vét tuyến đường luồng thủy, khai thác cát, sỏi; đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm nếu không quản lý tốt tài nguyên. Nhiều người dân cho rằng, 2 huyện cần có quy chế phối hợp xử lý chặt chẽ sai phạm. Tỉnh xem xét hỗ trợ các địa phương phương tiện, tăng cường nhân lực để bắt giữ kịp thời hành vi trộm khoáng sản. 

Ông Hoàng Văn Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng cho biết: “Để xử lý triệt để tình trạng trên, hiện nay huyện giao cho lực lượng chức năng trực 24/24 giờ tại điểm nóng về nạn hút cát, sỏi trái phép tại xã Trí Yên. Đồng thời chỉ đạo Công an huyện tăng cường tuần tra, ngăn chặn sai phạm”.

Thái An