Cán bộ Hạt Kiểm lâm Lục Nam và Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Mai Sơn kiểm tra hiện trường vụ đốt  rừng tại xã Lục Sơn.  Ảnh: Văn Thương

Thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về việc chuyển đổi Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Mai Sơn (Công ty Mai Sơn) thành Công ty TNHH hai thành viên, thời gian qua, các cơ quan chuyên môn, đơn vị liên quan tập trung đo đạc, cắm mốc, xác định ranh giới; đẩy mạnh tuyên truyền, tạo sự động thuận của chủ rừng cũng như người dân. Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Công ty Mai Sơn nói: “Việc sắp xếp, chuyển đổi doanh nghiệp (DN) là chủ trương đúng song do quá trình thực hiện kéo dài, công tác tuyên truyền chưa đáp ứng yêu cầu dẫn đến người dân hiểu sai, tìm cách đốt rừng, trồng cây để chiếm đất”. 

Thực tế, từ giữa năm 2016, cán bộ Công ty Mai Sơn đã phát hiện một số người lén lút vào rừng phát nương rẫy, chờ cơ hội để đốt rừng, chiếm đất. Do nằm xen kẽ với đất của Công ty nên khi xảy ra cháy đã lan rộng sang rừng trồng. Đây là nguyên nhân gây ra ba vụ cháy rừng của DN từ giữa năm 2016 đến nay. Đáng chú ý là các vụ cháy xảy ra rải rác trong nhiều tháng và bùng phát mạnh vào ngày 24-12-2016 kéo dài đến đầu năm 2017 làm thiệt hại 23,7 ha rừng tự nhiên tại thôn Hồng, xã Lục Sơn (Lục Nam) lan sang 28,7 ha rừng trồng do Đội sản xuất Vĩnh Ninh thuộc Công ty Mai Sơn quản lý. 

Thống kê của Chi cục Kiểm lâm tỉnh, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh xảy ra 8 vụ cháy rừng trồng, làm thiệt hại hơn 9 ha. Đáng chú ý, trong số này có nhiều vụ do người dân tự ý phát, đốt rừng tự nhiên tại khu vực giáp ranh với các công ty lâm nghiệp đã có phương án chuyển đổi, giải tán. Tại huyện Sơn Động, chỉ trong hai ngày cuối tháng 2 vừa qua, trong quá trình kiểm tra rừng tại khu vực Đá Bờ, xã Tuấn Đạo, cán bộ Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Sơn Động phát hiện hai đám cháy rừng tự nhiên. Do phát hiện sớm, chữa cháy kịp thời nên diện tích bị thiệt hại không lớn. Điều tra ban đầu, cơ quan chức năng xác định đối tượng vi phạm là một số người dân chặt phá rừng để lấy gỗ, củi và lấn chiếm đất của DN.

Liên quan đến vụ đốt rừng, làm cháy lan sang 28,7 ha rừng trồng tại khu vực do Đội sản xuất Vĩnh Ninh quản lý, ngày 10-3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự “Hủy hoại rừng”, đồng thời yêu cầu cán bộ điều tra tăng cường phối hợp cùng DN và chính quyền địa phương làm rõ các đối tượng liên quan. Thiếu tá Phạm Thanh Bình, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự (Công an huyện Lục Nam) cho biết: “Quan điểm của cơ quan điều tra là xử lý nghiêm vi phạm, sai đến đâu xử lý đến đó, ai sai người đó phải chịu trách nhiệm để tăng tính răn đe”. Đối với Hạt Kiểm lâm huyện Lục Nam, từ đầu năm 2017, đơn vị tham mưu với UBND huyện thành lập tổ công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành nghiêm quy định về bảo vệ rừng; bố trí lực lượng hỗ trợ DN, địa phương nắm bắt thông tin; kiên quyết ngăn chặn những hộ tự ý trồng trên diện tích đất lấn chiếm sau đốt rừng. 

Để xảy ra tình trạng người dân tự ý đốt, phá rừng chiếm đất một phần là do thời gian thực hiện việc sắp xếp, đổi mới quá dài. Theo kế hoạch, trong năm 2016 sẽ hoàn thành việc chuyển đổi các công ty TNHH một thành viên lâm nghiệp: Yên Thế, Lục Ngạn, Lục Nam và Mai Sơn thành công ty hai thành viên; đến tháng 10-2016 thực hiện việc giải thể Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Sơn Động, bàn giao toàn bộ hiện trạng về Ban Quản lý rừng phòng hộ Sơn Động. Tuy nhiên, kế hoạch không được thực hiện theo đúng lộ trình. Chủ rừng có tư tưởng "giao thời", trong khi người dân tranh thủ dịp này chiếm thêm diện tích dẫn đến nhiều vụ đốt, phá rừng. Ông Nguyễn Văn Mạnh, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Sơn Động thừa nhận, hai vụ cháy tại khu vực rừng của Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Sơn Động hồi tháng 2 vừa qua, một phần trách nhiệm thuộc về DN. Do không rõ sau giải thể, tương lai của mình sẽ thế nào, một số công nhân có tâm lý buông lỏng, không sâu sát địa bàn. 

Trao đổi với ông Từ Quốc Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh được biết, đơn vị đang xác minh, làm việc với các chủ rừng để xảy ra cháy, trên cơ sở đó báo cáo lãnh đạo tỉnh có biện pháp xử lý; đồng thời tham mưu với Ban Chỉ đạo Đổi mới và phát triển DN tỉnh, phấn đấu hoàn thành chuyển đổi các công ty lâm nghiệp trong quý II năm 2017. Cùng đó, Chi cục chỉ đạo lực lượng kiểm lâm tăng cường bám địa bàn, phối hợp với chính quyền sở tại, DN tuyên truyền đến hộ dân về chủ trương sắp xếp, đổi mới công ty lâm nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo nhiều việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến trồng và bảo vệ rừng.

Sỹ Quyết