Đại biểu Leo Thị Lịch, Đoàn Bắc Giang phát biểu tại hội trường.

Theo ĐB Nguyễn Thanh Xuân (TP Cần Thơ), ban hành Luật này sẽ phải đồng thời sửa đổi, bổ sung nhiều Luật khác. Đây là vấn đề khó, chưa có tiền lệ, thời gian tiếp cận Luật quá ít. ĐB Xuân đề nghị ban soạn thảo tiếp tục rà soát để tránh chồng chéo với các luật khác khi Luật Quy hoạch có hiệu lực.

Qua rà soát, Ủy ban Thường vụ QH đã xin bổ sung danh mục gồm 25 Bộ Luật và Luật phải sửa để bảo đảm đồng bộ với Luật Quy hoạch; đồng thời kiến nghị QH cho phép bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018 dự án một Luật để sửa đồng thời các Luật này theo hướng chia nhóm theo ngành, lĩnh vực mà các bộ quản lý. 

ĐB Leo Thị Lịch, Đoàn Bắc Giang đánh giá: Hiện nay có quá nhiều loại quy hoạch, địa phương nào cũng làm quy hoạch tổng thể KT-XH của tỉnh, của huyện, quy hoạch các địa phương, quy hoạch sản phẩm, quy hoạch đô thị nông thôn. Các quy hoạch này chồng chéo, xung đột nhau gây khó khăn cho công tác quản lý; tuổi thọ của quy hoạch  rất ngắn, vừa phê duyệt đã phải tính đến điều chỉnh cho phù hợp với thực tế. Góp ý vào Luật Quy hoạch, ĐB Leo Thị Lịch nêu: Tại Điều 4 quy định “Nguyên tắc cơ bản của hoạt động quy hoạch”, dự thảo luật đưa ra 7 nguyên tắc; đề xuất bổ sung nguyên tắc bảo đảm các quy luật của thị trường như quy luật cung cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh…
Thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN tức là một nền kinh tế được vận hành đồng bộ, đầy đủ theo các quy luật của cơ chế thị trường đồng thời bảo đảm định hướng XHCN, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Để kinh tế thị trường không bị biến dạng méo mó thì cả hai yếu tố thị trường và định hướng XHCN đều phải được gắn kết, hỗ trợ nhau, không được cản trở nhau, đặc biệt khi đưa ra các dự báo cho quy hoạch cần lắng nghe tín hiệu của thị trường và tôn trọng các tín hiệu đó và có phân tích một cách thấu đáo có như vậy mới có một quy hoạch khả thi cao.
Tại Điều 8 quy định về “Thời kỳ quy hoạch” đề nghị dự thảo làm rõ về thời hạn quy hoạch và tầm nhìn để khi xây dựng nội dung quy hoạch tách bạch hai nội dung này, nhất là tính pháp lý của quy hoạch và pháp lý của tầm nhìn. Tầm nhìn của quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng là 20 năm song tầm nhìn của quy hoạch kết cấu hạ tầng là 30-50 năm cần cân nhắc xem có phù hợp không?. Bởi quy hoạch kết cấu hạ tầng là một bộ phận của quy hoạch vùng, quy hoạch quốc gia mà lại có thời gian dài gấp đôi quy hoạch quốc gia thì tầm nhìn xa hơn đó dựa vào căn cứ nào?.

Về chi phí cho hoạt động lập quy hoạch, một số ĐB cho rằng dự thảo Luật quy định chi phí lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch được sử dụng vốn đầu tư công theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Tuy nhiên, Luật Đầu tư công hiện nay không có tiêu chí nào xác định hoạt động lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố và điều chỉnh quy hoạch thuộc các loại dự án đầu tư công. Do đó, cần sửa đổi Luật Đầu tư công để bảo đảm tính thống nhất và khả thi của Luật Quy hoạch. 

Thời kỳ quy hoạch 10 năm là quá ít

Theo ĐB Lê Xuân Thân (Khánh Hòa), thời kì quy hoạch nêu trong dự thảo là 10 năm. Đây là quy định cứng nhắc. Đã quy hoạch thì phải tính dài hơn, ngắn nhất là 10 năm chứ không nên quy định cứng. Đồng tình với điều này, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng, quy hoạch 10 năm quá ít, quy hoạch vùng phải từ 20-30 năm, quy hoạch quốc gia phải 50 năm mới hợp lý. Đồng thời, các ĐBQH  đề nghị công khai thông tin quy hoạch càng nhiều càng tốt để người dân được biết. ĐB Trí dẫn chứng: Vừa rồi có đề xuất xây dựng lại ga Hà Nội. Rất nhiều ý kiến trái chiều mà nguyên nhân là người dân bị thiếu thông tin về quy hoạch.

ĐB Thái Trường Giang (Cà Mau) cho rằng, quy định lấy ý kiến cộng đồng bằng hình thức hội thảo, hội nghị như trong dự thảo là chưa đầy đủ. Nhiều vấn đề chuyên sâu thì cộng đồng không thể hiểu, dẫn đến việc lấy ý kiến không hiệu quả. Theo ĐB Giang, cần có nhiều hình thức lấy ý kiến cộng đồng, đồng thời có quy định cụ thể về tỷ lệ ý kiến đồng thuận là bao nhiêu để đồ án quy hoạch được thông qua. Bên cạnh đó, vai trò của MTTQ Việt Nam trong lập và thực hiện quy hoạch là rất quan trọng. Nên có quy định thành phần lập quy hoạch phải có đại diện của Ủy ban MTTQ để đơn vị này tham gia phản biện, giám sát.

Liên quan đến thực tế quy hoạch treo, gây bức xúc trong dư luận, ĐB Đinh Văn Nhã (Phú Yên) cho biết: Người dân rất sợ quy hoạch treo. Do đó, trong tổ chức thực hiện, mỗi nhóm quy hoạch quốc gia/vùng, kể cả quy hoạch tỉnh nên thiết kế một hệ thống các điều kiện quản lý, kiểm tra, giám sát, nguồn lực để bảo đảm tính khả thi. Ví dụ với quy hoạch quốc gia, phải được ưu tiên bố trí nguồn vốn để thực hiện. "Dự thảo thiết kế chung quá. Cần có sự phân biệt, ưu tiên để thực hiện, lựa chọn thực hiện cái gì trước. Chẳng hạn hạng mục trọng điểm quốc gia như đường sắt cần có sự ưu tiên, có thể thực hiện trước một bước", ĐB Đinh Văn Nhã góp ý.

Giải trình trước QH, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng thừa nhận đây là dự án Luật khó. Theo Bộ trưởng, Luật này không điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn bởi quy hoạch đô thị, nông thôn đã được quy định tại Luật Quy hoạch đô thị và Luật Xây dựng. Quy hoạch đô thị và nông thôn có những tiêu chuẩn riêng nên đã được quy định riêng. Tuy áp dụng riêng nhưng vẫn phải bảo đảm những nguyên tắc chung của Luật Quy hoạch. Về quy trình lập quy hoạch, không thể một cơ quan hay tổ chức nào mà phải nhiều bộ, ngành, các chuyên gia trong và ngoài nước cùng lập quy hoạch. Khi có mâu thuẫn giữa quy hoạch cùng cấp thì: Nếu quy hoạch ngành quốc gia mâu thuẫn với nhau thì phải thực hiện theo quy hoạch tổng thể quốc gia; nếu quy hoạch vùng, tỉnh mâu thuẫn với nhau thì thực hiện theo quy hoạch cấp trên. 

Về chi phí cho việc lập quy hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thống nhất với ý kiến các ĐBQH là phải sửa Luật Đầu tư công để có nguồn kinh phí khi Luật Quy hoạch có hiệu lực vào đầu năm 2019. Theo thống kê, trong giai đoạn 2011-2020, tổng số quy hoạch các cấp của Việt Nam là gần 20.000 loại quy hoạch: Từ cấp quốc gia, cấp vùng, cấp lãnh thổ, cấp ngành, đến cấp huyện, xã… Khi Luật Quy hoạch được QH thông qua, dự kiến con số này sẽ giảm được một nửa.

Dự án Luật Quy hoạch được Chính phủ trình QH khóa XIV cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 2 (11-2016) và dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5-2017). Tuy nhiên tại kỳ họp thứ 3, các ĐBQH  băn khoăn về tính khả thi của dự thảo Luật. Do đó, QH đã quyết định chưa thông qua dự án Luật tại kỳ họp thứ 3 để tiếp tục hoàn thiện, thảo luận tại kỳ họp thứ 4, bảo đảm chất lượng và tính khả thi của dự án Luật.

Văn Hân - TS