Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn Bắc Giang) tham luận tại hội trường.

Chất lượng việc làm của lao động nữ thấp, thiếu bền vững

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, với sự quan tâm thiết thực của Đảng, Quốc hội, với những nỗ lực của Chính phủ, của các cấp, các bộ ngành; sự sẻ chia, trách nhiệm của nam giới và sự phấn đấu vươn lên mạnh mẽ của phụ nữ, Việt Nam đã đạt kết quả quan trọng trong thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới; được quốc tế đánh giá có nhiều tiến bộ trong xây dựng hệ thống chính sách, pháp luật về bình đẳng giới. Tỷ lệ nữ tham gia cấp ủy, HĐND các cấp đều tăng so với nhiệm kỳ trước. Chất lượng nguồn nhân lực nữ từng bước được nâng lên. Từ năm 2016 đến nay có 7 chương trình, đề án thúc đẩy bình đẳng giới được Chính phủ ban hành. 

Tuy nhiên, trong số 22 chỉ tiêu, có 8 chỉ tiêu dự kiến đạt, còn 2/3 số chỉ tiêu không đạt hoặc không đo đếm được. Trong đó có những chỉ tiêu hoàn toàn có thể định lượng nhưng liên tiếp nhiều năm vẫn chưa thu thập được số liệu. "Có những chỉ tiêu rất quan trọng thể hiện rõ thành tựu bình đẳng giới nhưng nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ chúng ta không đạt, đơn cử chỉ tiêu tỷ lệ nữ tham gia lãnh đạo quản lý - mục tiêu này có 3 chỉ tiêu thì có tới 2 chỉ tiêu không đạt và một chỉ tiêu không có số liệu"- đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà nói.

Một số chỉ tiêu đạt nhưng không phản ánh thực chất, ví dụ chỉ tiêu tạo việc làm cho mỗi giới đã đạt được nhưng chất lượng việc làm của lao động nữ thấp, thiếu bền vững. Chỉ tiêu giảm tỷ lệ phá thai, đang được đánh giá đạt và vượt kế hoạch nhưng đây mới là thống kê ở hệ thống y tế công, chưa phải con số thực, không những thế, tỷ lệ phá thai của Việt Nam vẫn rất cao so với thế giới, đặc biệt nạo phá thai ở tuổi vị thành niên. Thậm chí, có chỉ tiêu tuy đạt nhưng lại đang ở mức báo động, đáng lo ngại, như tỷ số giới tính khi sinh, báo cáo cho rằng đang trong tầm kiểm soát và được coi là đạt nhưng hiện nay Việt Nam đang đứng thứ 140/144 nước, đứng cuối bảng xếp hạng. Hệ lụy đã có nhiều đại biểu phân tích.

Có giải pháp bảo đảm quyền lợi của lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018

Về nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trên, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, trong khi 39 tỉnh/thành phố vẫn bảo đảm được tỷ lệ nữ ứng cử viên theo Luật Bầu cử thì có tới 24 tỉnh lại không bố trí đủ 35% nữ ứng cử viên trong danh sách bầu cử Quốc hội khóa XIV. Nghị định 39 của Chính phủ hỗ trợ cho phụ nữ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số thể hiện sự nhân văn, ưu việt của chế độ nhưng chưa được thực hiện đầy đủ ở các địa phương. Ngay cả việc 2/3 số chỉ tiêu không đạt, không thu thập được số liệu cũng là một minh chứng việc thực thi chính sách chưa nghiêm. 

Bên cạnh đó, chúng ta thấy Quyền bình đẳng của phụ nữ được quy định trong pháp luật tương đối đầy đủ nhưng trong nhiều trường hợp, chị em khó có cơ hội để thực hiện các quyền ấy nếu trong triển khai thực hiện không tính đến yếu tố giới.

Nam và nữ đều được tham gia đào tạo bồi dưỡng, tuy nhiên, theo quy định, độ tuổi học sau đại học phải dưới 40, học cao cấp lý luận chính trị tập trung đối với nữ phải dưới 35, đây thường là giai đoạn phụ nữ mang thai và nuôi con nhỏ, trong khi hầu hết các trường đào tạo bồi dưỡng cán bộ chưa có nhà trẻ, mẫu giáo. Sau 10 năm thực hiện Luật Bình đẳng giới, chính sách hỗ trợ phụ nữ có con dưới 36 tháng tuổi tham gia đào tạo bồi dưỡng vẫn chưa được ban hành.

Một số chính sách về quy hoạch, bổ nhiệm, luân chuyển khi xây dựng đều căn cứ vào tuổi nghỉ hưu nên cơ hội của phụ nữ bị hạn chế hơn. Hoặc vì nhiều lý do khác nhau, cơ hội để phụ nữ trúng cử cũng thấp hơn. Trong bầu cử Quốc hội khóa XIV vừa qua, cơ hội trúng cử của nam ứng cử viên là 68,4% và nữ chỉ là 39,2%.