Mở đầu phiên thảo luận sáng nay về dự thảo Nghị quyết về cơ chế chính sách phát triển TP Hồ Chí Minh, ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) cho rằng đây là thời điểm chín muồi để QH ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho TP Hồ Chí Minh. Đây là đô thị đặc biệt, có quy mô dân số và mật độ dân số lớn nhất, trung tâm kinh tế lớn nhất, thu nhập đầu người lớn nhất, là địa phương đóng góp ngân sách lớn nhất của cả nước, nhưng hơn 30 năm đổi mới cơ chế, chính sách phát triển cho TP chỉ tương tự như các địa phương khác. 

Với cơ chế, chính sách hiện tại không còn phù hợp, không tạo điều kiện cho TP phát huy tiềm năng, lợi thế, sự năng động, chủ động, sáng tạo. ĐB Nguyễn Thái Học cho rằng, QH đang xem xét cơ chế, chính sách đặc thù cho TP và cơ chế đặc thù đó phải là “đặc thù của đặc thù”. Theo ĐB này, Dự thảo Nghị quyết đề ra 5 nội dung để TP thực hiện thí điểm cơ chế đặc thù. Trong các chính sách đặc thù có vấn đề để giải quyết trước mắt như tăng nguồn lực, hệ thống chống ngập, giao thông...; có nội dung cần thời gian và lộ trình như việc điều chỉnh các sắc thuế. Nhưng dù trước mắt hay lâu dài, thuận lợi hay khó khăn thì đây là những việc làm cần được ưu tiên. Việc QH trao cho TP cơ chế, chính sách đặc thù không chỉ là tạo điều kiện về cơ chế, chính sách cho TP hưởng lợi mà còn là giao nhiệm vụ. 

Còn theo ĐB Hoàng Thị Hoa (Bắc Giang), nếu cơ chế đặc thù được thực hiện thì kết quả dự báo sẽ tạo ra nguồn lực mới, tăng trưởng cao hơn đáng kể như giai đoạn 2021-2025 là tăng 8,13%, nếu không có cơ chế đặc thù thì chỉ tăng có 6,72%. Giai đoạn 2026-2030 tăng 8,67%, nếu không có cơ chế đặc thù chỉ tăng có 6,36%. Đóng góp của TP cho cả nước năm 2025 là 23,7% GDP cả nước và năm 2030 đóng góp 25,6%. Trong báo cáo đánh giá tác động khi thực hiện cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh, theo tôi cần làm rõ hơn lĩnh vực văn hóa, xã hội. Đây là lĩnh vực rất quan trọng có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống nhân dân và là động lực để phát triển của TP. 

"Tôi đề nghị TP quan tâm hơn nữa đến cơ chế cho các lĩnh vực văn hóa, GD-ĐT, KH-CN, chăm sóc sức khỏe nhân dân với mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và đời sống tinh thần của nhân dân, giảm tiêu cực và tệ nạn xã hội với quan điểm con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Vì vậy, trong thời gian tới khi thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù cần xây dựng đề án cụ thể để tăng cường cơ sở vật chất, các thiết chế văn hóa, cơ chế cho các nhà giáo, văn nghệ sĩ cũng như cán bộ khoa học kỹ thuật với chủ trương KH-CN và GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội" - ĐB Hoàng Thị Hoa nhấn mạnh.

Cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho HĐND TP

Theo ĐB Thạch Phước Bình (Trà Vinh), việc thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù cho TP Hồ Chí Minh rất cần thiết. Theo đó cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho HĐND TP. “Tôi thống nhất 8 nhóm vấn đề theo dự thảo Nghị quyết. Trong đó, thống nhất thí điểm tăng thuế suất và thí điểm thu thuế tài sản sau đó tổng kết nhân rộng, thống nhất không tăng tất cả các loại thuế. Đối với thu thuế tài sản thì đề xuất Chính phủ cần thí điểm tại TP Hà Nội” - ĐB Thạch Phước Bình đề xuất.  

ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) cũng tán thành để HĐND TP Hồ Chí Minh được thực hiện chuyển quyền sử dụng đất lúa (từ 10 hécta trở lên-PV), nhưng cần quy định giới hạn tối đa mức diện tích đất được chuyển. Về việc thí điểm về thuế tài sản, theo ĐB Kim Bé, Hiến pháp 2013 quy định QH có thẩm quyền quyết định về thuế. Trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, QH cũng đã có nghị quyết, trong đó xây dựng dự án Luật Thuế tài sản. “Vì vậy, đề nghị nên cân nhắc có đưa nội dung này có đưa vào nghị quyết hay không. Nếu QH quyết định đưa nội dung này vào thì cần cân nhắc về thời điểm thực hiện cho phù hợp” - ĐB Kim Bé đề xuất.

Cũng theo ĐB Nguyễn Thị Kim Bé, về thí điểm tăng một số chính sách thuế, để bảo đảm sự ổn định đề nghị cân nhắc, đánh giá tác động khi tăng chính sách thuế, tăng ở mức độ nào; vì nếu tăng tràn lan thì sẽ giảm khả năng cạnh tranh, khuyến khích đầu tư vào TP. Riêng với quy định HĐND quyết mức thu nhập tăng thêm như trong dự thảo nghị quyết, các ĐB cũng tán thành giao cho HĐND TP Hồ Chí Minh quyết định mức tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức TP Hồ Chí Minh căn cứ trên năng suất, chất lượng công việc và nguồn thu của TP để khuyến khích thu hút nhân lực chất lượng cao.

Tuy nhiên, theo các ĐB, dự thảo hiện khống chế mức trần về thu nhập tăng thêm (không vượt trần 1,8) thì rất khó cho TP. Do đó, đề nghị không nên quy định mức trần để TP chủ động hơn. Nếu việc thí điểm này thực hiện có hiệu quả, thì đề nghị cho phép nhân rộng ở một số nơi có điều kiện để chính sách này được lan toả.