(BGĐT) - Đam mê nghiên cứu khoa học - công nghệ từ nhỏ, em Nguyễn Văn Hoan, học sinh lớp 12A3, Trường THPT Lạng Giang số 2 (Bắc Giang) trở thành tác giả của nhiều mô hình, sản phẩm sáng tạo. Nhờ có tính ứng dụng cao trong thực tế, các mô hình, sản phẩm đã mang về cho em nhiều giải thưởng cao trong nước và quốc tế.
|
Nguyễn Văn Hoan (giữa) hướng dẫn các em học sinh khóa dưới thiết kế "Cần cẩu đa năng". |
Từ những xẻng cát…
Sản phẩm ô tô đa năng là thiết kế đầu tiên, đoạt nhiều giải thưởng trong các cuộc thi Hoan tham dự khi em đang học lớp 6. Được biết ý tưởng này nảy sinh khi hằng ngày cậu bé thấy bố mẹ cùng mọi người vất vả vận chuyển cát xây nhà. Mọi công đoạn đều làm thủ công bằng xẻng nên hiệu quả không cao lại rất vất vả.
Từ đó, trong đầu cậu bé nảy ra ý nghĩ làm thế nào thiết kế ra chiếc ô tô đa năng giúp mọi người vận chuyển vật liệu xây dựng thuận lợi hơn?! Thế là em bắt tay tìm kiếm những đồ phế liệu có trong nhà, nhất là các loại đồ chơi thông minh của trẻ em, bảng điều khiển, khung nhôm, sắt đã bị vứt bỏ... sau đó nghiền ngẫm, nghiên cứu lắp ghép thành mô hình.
Hoan cho biết, để thực hiện ý tưởng em thường xuyên thức rất khuya sau khi đã chuẩn bị bài vở đầy đủ cho buổi học ngày hôm sau. Nhiều bữa cậu học trò này quên cả ăn để tháo, lắp các thiết bị và cho chạy thử. “Thấy em đam mê nghiên cứu lúc đầu bố mẹ cũng khuyến khích, sau lại lo con bỏ bê việc học hành, sức khỏe yếu nên nhiều lần ngăn cấm. Em phải thuyết phục mãi bố mẹ mới đồng tình” - Hoan nói.
Sau khoảng nửa năm miệt mài, sản phẩm ô tô đa năng đã được mang đi dự thi Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh, đoạt giải Ba và một số giải thưởng khác do ngành giáo dục tổ chức. Ô tô đa năng có ưu điểm nổi bật là hoạt động bằng động cơ, gầu xúc có thể di chuyển lên, xuống, quay trái, quay phải theo ý muốn mà vẫn lấy được vật liệu ở các hướng. Từ sản phẩm này, Hoan tiếp tục cải tiến và thiết kế thành công sản phẩm “Cần cẩu đa năng”, tiếp tục giành nhiều giải thưởng trong các cuộc thi.
Mang tính tự động hóa, phức tạp hơn, mô hình “Băng tải tự xúc” được em thiết kế thành công khi còn là học sinh lớp 9 trên cơ sở cải tiến, nâng cấp hệ thống hoạt động của “Cần cẩu đa năng”.
Bằng cách sử dụng 2 mô tơ đấu chung nguồn điện, khi hệ thống gầu xúc hoạt động thì băng tải cũng hoạt động theo, tránh được cát sỏi rơi vãi làm tắc nghẽn, mô hình đã đem lại cho Hoan giải Nhất Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh, Huy chương Bạc cấp quốc gia năm 2013 và giải Vàng châu Á Thái Bình Dương năm 2014.
… Đến “Robot cứu hộ đa năng”
Thành công gần đây nhất của Hoan là “Robot cứu hộ đa năng” có tính tự động hóa, chuyên nghiệp vượt trội hơn hẳn những sản phẩm trước. Ý tưởng này bắt nguồn từ năm 2014 khi các trận bão lũ diễn ra liên tục trong cả nước, nhất là các tỉnh trung du miền núi.
“Ngày 20-12 vừa qua, Nguyễn Văn Hoan được tuyên dương tại Festival “Sáng tạo trẻ” toàn quốc lần thứ VIII năm 2015 do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức”. |
Bắc Giang cũng là khu vực miền núi có địa hình phức tạp, nhiều sông suối chia cắt, khi hỏa hoạn hoặc mưa lũ xảy ra rất khó bảo toàn tính mạng và tài sản cho người dân. Trong những tình huống nguy cấp đó, robot có khả năng đến được các điểm cháy có địa hình phức tạp, nguy hiểm chỉ bằng cách sử dụng hệ thống điều khiển tự động để dập lửa. Bộc bạch về quá trình làm mô hình này, Hoan cho biết: “Đây là ý tưởng em thấy khó hoàn thiện nhất. Sau 4 tháng liên tục tìm tòi, thiết kế và 25 lần tháo ra lắp vào sản phẩm mới hoạt động thuận lợi”.
Ưu điểm nổi bật là cánh tay robot được thiết kế linh hoạt, có thể gắp các vật dụng và cứu hỏa với tốc độ nhanh, xoay được nhiều hướng. Robot cũng được gắn hệ thống camera, micro không dây để quan sát hình ảnh và theo dõi âm thanh truyền về trung tâm điều khiển.
Robot cứu hộ đa năng đã mang về cho Hoan giải Nhất Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc, giải Nhất Cuộc thi Sáng tạo khoa học và công nghệ tỉnh Bắc Giang và Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh lần thứ VI, năm 2015.
Ước mơ trở thành kỹ sư điện
|
Em Nguyễn Văn Hoan. |
Trò chuyện với Hoan, chúng tôi càng thấy rõ đam mê nghiên cứu, sáng tạo luôn cháy bỏng trong cậu học trò này. Được biết, với tổng số khoảng 30 triệu đồng tiền thưởng nhận được từ các cuộc thi Hoan đều dành để mua sắm sách vở và đồ dùng phục vụ việc chế tạo máy móc.
Công việc này giúp em hiểu sâu sắc hơn và nắm rõ những nguyên lý cơ bản của môn vật lý, hóa học, toán học và công nghệ thông tin; rèn cho cậu tư duy khoa học, nắm bắt những nguyên tắc vận hành thiết bị phức tạp, tích lũy và trang bị hành trang tri thức để chuẩn bị thực hiện ước mơ cao hơn sau khi rời ghế nhà trường THPT. Những việc làm của em còn truyền cảm hứng cho các bạn cùng trường, cùng lớp trong học tập, đặc biệt là các môn tự nhiên.
Để hoàn thành các mô hình hiện đại có tính ứng dụng cao, trong quá trình thực hiện ý tưởng, bên cạnh nỗ lực của bản thân, cậu học trò nhỏ luôn nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ bạn bè, thầy cô. Chính sự khích lệ, cổ vũ của thầy cô và bạn bè giúp cậu có mô hình hoàn thiện nhất.
Thầy giáo Nguyễn Văn Nam, Hiệu trưởng Trường THPT Lạng Giang số 2 cho biết: “Hoan là một học sinh tiêu biểu để các bạn trẻ trong trường noi gương. Nhà trường dành riêng cho em một phòng thực hành có các máy móc, thiết bị hỗ trợ; luôn quan tâm, phân công bạn bè, thầy cô giúp đỡ, động viên để em thực hiện các ý tưởng sáng tạo thành công”.
Nói về các giải thưởng, điều khiến Hoan trăn trở đó là tâm huyết của mình cùng mọi người bỏ ra mặc dù đã được các hội đồng chấm thi đánh giá cao và khẳng định có khả năng ứng dụng trong thực tế nhưng vẫn chỉ dừng lại ở mức mô hình. Mong muốn cao hơn của em là các ý tưởng, mô hình sáng tạo đó được các nhà khoa học, doanh nghiệp giúp đỡ để hiện thực hóa và đưa vào ứng dụng trong cuộc sống.
Hiện là học sinh cuối cấp 3, Hoan đang nỗ lực phấn đấu để thực hiện được ước mơ trở thành một kỹ sư điện giỏi. Mục tiêu của em là thi đỗ vào Khoa điện của Học viện Kỹ thuật Quân sự để tiếp tục theo đuổi đam mê sáng tạo.
Kim Hiếu - Hoàng Phương