Cựu đặc vụ John Nixon (trái) - người đầu tiên thẩm vấn cựu Tổng thống Saddam Hussein.

Saddam - nhân vật có sức lôi cuốn

Mới đây, trong cuộc phỏng vấn với chương trình Victoria Derbyshire của hãng BBC (Anh) để phục vụ cho việc cho ra đời cuốn Debriefing the President: The Interrogation of Saddam Hussein (tạm dịch: Thẩm vấn Tổng thống Saddam Hussein), cựu đặc vụ Cục tình báo Trung ương Mỹ (CIA) John Nixon đã cung cấp cho dư luận nhiều thông tin quan trọng trước đây chưa từng được báo chí nhắc đến. Theo đó, ngay sau khi cựu Tổng thống Saddam Hussein bị bắt vào tháng 12-2003, John Nixon là người đầu tiên được tham gia nhận dạng, hỏi cung theo yêu cầu của CIA. 

Theo BBC, sau 5 năm làm việc tại CIA, năm 1998, John Nixon được giao nhiệm vụ nghiên cứu về người đứng đầu chính quyền Iraq Saddam Hussein bởi trước đó ông đã có nhiều kinh nghiệm trong việc phân tích, nghiên cứu các vấn đề liên quan tới nhiều nguyên thủ quốc gia trên thế giới. “Khi có khủng hoảng xảy ra, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ đã cần đến tôi, muốn biết kỹ về một con người cụ thể nào đó mà Mỹ quan tâm, như trích ngang, đời tư, sở thích, lối sống, tham vọng... ”, John Nixon cho BBC hay. 

Theo lệnh của CIA, John Nixon đã có mặt tại Iraq ngay sau khi Tổng thống Saddam Hussein bị lật đổ, được phát hiện trốn trong một căn hầm nhỏ bên cạnh khu trang trại ở thành phố quê nhà Tikrit. Ngay sau khi bắt được Tổng thống Saddam Hussein, chính quyền Mỹ cần gấp một người nhận dạng và nhiệm vụ này đã được giao cho John Nixon.

Vào thời điểm trên, có nhiều tin đồn về việc Tổng thống Saddam Hussein có nhiều "biến thể" khác nhau, thậm chí có thể ngụy trang hay phẫu thuật để không ai còn nhận ra, tuy nhiên đối với John Nixon điều này là không thể. John Nixon khẳng định: “Không còn nghi ngờ gì nữa, ngay khi nhìn thấy Saddam Hussein, tôi đã khẳng định đây chính là người Nhà Trắng đang cần. Khi tôi bắt đầu hỏi chuyện, Saddam Hussein có cái nhìn giống như trong bức ảnh cuốn sách tôi thường xuyên để trên bàn làm việc của mình nhiều năm, cái nhìn không trộn vào đâu được". 

John Nixon là người đầu tiên thẩm vấn Saddam Hussein- cuộc thẩm vấn kéo dài trong nhiều ngày. Theo John Nixon, cựu Tổng thống Saddam Hussein là một nhân vật có sức lôi cuốn, nếu không nói là có ấn tượng nhất mà ông từng gặp. Khi ông ta muốn, con người ông ta có thể trở nên duyên dáng, tốt bụng, hài hước và lịch sự. Song, cũng như bất kỳ ai đó, Saddam Hussein cũng là người kiêu ngạo, khó chịu và đáng sợ khi bản thân vượt ra khỏi tầm kiểm soát. 

Bằng chứng, có tới vài lần khi đề cập những mặt trái, tức thì Saddam nổi giận, không kiềm chế được bản thân. Và rằng cựu lãnh đạo Iraq rất thích tương tác, trò chuyện… Vào cuối buổi thẩm vấn đầu tiên, John Nixon đã cố gắng thiết lập mối quan hệ với Saddam với hy vọng ông ta sẽ hợp tác. Đây là một khởi đầu tích cực nhưng ngay ngày hôm sau, Saddam Hussein đã tỏ ra ngờ vực. Mỗi câu hỏi đưa ra, Saddam đều hỏi lại nên có những lĩnh vực chuyên môn nào đó, John Nixon phải yêu cầu CIA hỗ trợ.

Nhà Trắng muốn gì ở Saddam?

Sau lần thẩm vấn đầu tiên, John Nixon thừa nhận ông được CIA giao nhiệm vụ không hề đơn giản bởi tập trung khai thác Saddam Hussein về những vấn đề liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD). Đây là thứ vũ khí Mỹ và phương Tây đã cáo buộc Iraq sử dụng để lấy lý do đem quân tới nước này. Bản thân John Nixon cũng thừa nhận CIA đã hạn chế rất nhiều cơ hội để tạo điều kiện cho Saddam Hussein nói chuyện mà chỉ tập trung vào các vấn đề mình quan tâm, đặc biệt là những cáo buộc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt. 

John Nixon cho biết, qua những gì ông được biết, qua các cuộc thẩm vấn cũng như tham khảo ý kiến nhiều cố vấn thì Saddam Hussein đã ngừng chương trình vũ khí hạt nhân từ nhiều năm trước và không hề có ý định khởi động lại dự án này. Điều này khiến Saddam Hussein và chính phủ của ông bị xem là “thất bại”. 

Với cáo buộc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt, năm 2003, Mỹ và phương Tây đã phát động cuộc chiến lật đổ Tổng thống Saddam Hussein.

Cũng theo tiết lộ của John Nixon, CIA đã nhầm khi cho rằng Saddam Hussein đã dùng vũ khí hóa học cũng như hiểu nhầm về sức khỏe, thói quen sinh hoạt và những can dự của ông ta trong việc điều hành Iraq. “Chúng tôi chưa từng nghĩ tới việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt. Chuyện đó còn chưa ai nhắc tới. Sử dụng vũ khí hóa học để chống lại thế giới này ư? Liệu có ai có đủ cơ sở vật chất để làm điều này? Ai có thể dùng những vũ khí này khi người ta không dùng chúng để chống lại chúng tôi?”, Saddam Hussein trả lời John Nixon trong khi phỏng vấn. 

John Nixon đã đệ trình kết quả thẩm vấn cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein lên chính phủ nhưng những gì ông nhận lại là sự thất vọng, thậm chí còn chỉ trích gay gắt người đứng đầu Nhà Trắng. Lý do, những gì John Nixon và cộng sự đề cập là rất quan trọng và được lắng nghe nhưng trên thực tế, chính trị đã chiến thắng tình báo. Thậm chí John Nixon còn cảm thấy “xấu hổ” về những gì đã xảy ra ở Iraq kể từ khi Mỹ phát động chiến tranh tại quốc gia này và thấy tiếc cho Saddam Hussein. Chính quyền Tổng thống Bush đã không suy nghĩ thấu đáo về những hậu quả có thể xảy ra sau khi Saddam Hussein bị loại và đến nay điều này đã được lịch sử minh chứng, đó là sự nổi dậy của các nhóm cực đoan, trong đó có tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Liên quan đến chủ đề nói trên, tờ Independence của Anh mới đây đăng tải bài viết về những sai lầm khủng khiếp mà Mỹ đã làm đối với Saddam Hussein. Bài viết khẳng định, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng sẽ không thể hoành hành như những gì đã thấy nếu cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein vẫn còn nắm quyền. Saddam Hussein bị hành quyết năm 2006 và những gì ông dự đoán đều chính xác, Iraq rơi vào hỗn loạn, gần 200 nghìn người thiệt mạng kể từ khi xung đột nổ ra. “Chắc chắn, một nhóm như IS sẽ không thể lộng hành như hiện nay dưới chế độ hà khắc như chính quyền dòng Shia từng cai trị tại Baghdad (tức Saddam Hussein)”, John Nixon viết trong cuốn “Thẩm vấn Tổng thống Saddam Hussein”.

Khắc Nam 

(Theo BBC/Independent)