Marie Curie và chồng, ông Pierre - hai nhà khoa học nổi tiếng thế giới.

Tác giả chiếc xe tải "Petites Curies" nổi tiếng

Marie Curie sinh tại Thủ đô Warsaw (Ba Lan) vào năm 1867. Năm 1891, bà chuyển đến học vật lý và toán học tại Paris (Pháp). Từ đây tên tuổi của bà nổi danh trong giới khoa học. Vào năm 1903, bà cùng chồng là Pierre khám phá ra nguyên tố radium, polonium và cùng nhận giải thưởng Nobel Vật lý với một nhà khoa học khác. Đúng ra, Marie Curie còn được trao giải Nobel hóa học vào năm 1911 nhưng vào thời điểm đó gia đình gặp nhiều khó khăn, chồng bà tử nạn năm 1906 khi vượt qua chiếc xe ngựa kéo tại Thủ đô Paris đông đúc. 

Thực tế, đam mê khoa học của Curie đã không được ủng hộ, thậm chí còn bị ghen ghét và nghi ngờ bởi các đồng nghiệp nam. Nhiều người cho rằng một phụ nữ chân yếu tay mềm không thể bình đẳng với đàn ông trong lĩnh vực khoa học. Ngay cả Viện Hàn lâm Khoa học Pháp cũng không thật lòng với những phát minh mà Marie Curie đã tìm ra.

Vài năm sau cái chết của chồng, Marie Curie đã dấn thân vào mối quan hệ mới với một nhà khoa học đồng nghiệp đa tình khác và đi đến kết hôn. Người vợ bị bỏ rơi đã chuyển những lá thư Marie Curie viết cho chồng cũ tới nhiều tờ báo Pháp. Ngay sau khi những bức thư này được công bố, công chúng lập tức quay lưng lại với Marie Curie. Năm 1914, nghiên cứu Radium Institute của bà hoàn thành đúng vào lúc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất bùng nổ và cũng là lúc các đồng nghiệp nam trong phòng thí nghiệm của bà phải ra trận.

Marie Curie đã tạo được 1 gram radium để sử dụng cho nghiên cứu, không đủ để thử nghiệm trong chiến tranh. Tuy vậy, bà vẫn muốn làm điều gì đó đóng góp cho cuộc chiến. Bà sẵn sàng hiến tấm huy chương Nobel để lấy vàng quyên góp nhưng chính phủ Pháp và ngân hàng không đồng ý. Vì vậy, Marie Curie đã tặng toàn bộ số tiền giải thưởng Nobel để mua trái phiếu chiến tranh song tất cả không làm cho nhà khoa học hài lòng. Bản thân bà không muốn dùng những nghiên cứu của mình để tạo danh tiếng mà quyết định làm một điều gì đó thiết thực hơn, đó chính là X-quang. Bởi biết rằng chiến tranh chắc chắn không tránh khỏi thương vong và cần phải có sự chăm sóc y tế. Theo bà, X-quang sẽ là một công nghệ mới hữu ích cho chiến trường, có thể cứu được nhiều mạng sống cho chiến binh khi làm nhiệm vụ. Với ý tưởng nhân văn nói trên, Marie Curie đã được Hội Chữ thập đỏ Quốc tế (IRC) bổ nhiệm làm Giám đốc dịch vụ X-quang của IRC. 

Để hoàn thành sứ mệnh cao cả nói trên, Marie Curie đã tự nghiên cứu giải phẫu học, tự học cách lái và sửa chữa xe. Chưa hết, bà còn tự học cách sử dụng máy X-quang và đào tạo các chuyên gia y tế cách thức sử dụng công cụ này. Marie Curie đã đích thân phát động chiến dịch gây quỹ, tính đến tháng 10-1914, bà xây dựng thành công một một đơn vị X-quang di động đặt trong xe tải Renault- chiếc xe đầu tiên trong số 20 chiếc xe được Marie Curie quyên góp xây dựng.

Tờ 20.000 zloty của Ba Lan in hình Marie Curie.

Chiếc xe tải được đặt tên là "Petites Curies" đi kèm với máy phát điện, giường bệnh và máy X-quang. Đáng buồn, một lần nữa, Marie Curie lại phải bán ý tưởng cho một cơ sở y tế, giống như bà từng làm đó là bán các nghiên cứu khoa học của mình. Từ đây công nghệ X-quang đã có chỗ đứng, được đưa tới Marne, nơi cuộc chiến đang diễn ra ác liệt để thử nghiệm và kiểm định giá trị của thiết bị trong môi trường thực tế. Và nhờ thiết bị nói trên, các bác sĩ quân y có thể phát hiện được những viên đạn và mảnh đạn còn găm lại trong cơ thể thương binh. Thông qua các phim chụp X-quang, công việc của bác sĩ phẫu thuật trở nên dễ dàng hơn, chính xác hơn, nhiều người được cứu sống, đặc biệt là ở những vị trí nguy hiểm.

Cũng phải nói thêm, nhờ ý tưởng trên, rất nhiều người ghen tỵ với Marie Curie nhưng bà vẫn bỏ ngoài tai. Ngoài đoàn xe “Petites Curies” di động,  Marie Curie còn muốn xây dựng thêm 200 đơn vị chụp X-quang cố định. Tuy nhiên, quân đội vẫn nghi ngờ ý tưởng của bà, họ chỉ coi trọng đến công nghệ quốc phòng như xe tăng, thiết giáp, máy bay, súng máy mà ít quan tâm đến tính mạng con người.

Ngoài phương tiện chụp X-quang di động, Marie Curie còn đào tạo kỹ thuật X-quang cho hơn 150 phụ nữ, giúp họ đọc được phim, chẩn đoán hình ảnh chính xác hơn. Hơn một triệu lính Pháp được hưởng lợi từ phòng chụp X-quang di động “Curious Petites” và khả năng tiếp cận của các máy X-quang tại hiện trường. Năm 1918, Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, như những người dân Paris khác, Marie Curie đã xuống đường ăn mừng chiến tranh tạm ngưng. Thay vì đi bộ, bà đã tự lái chiếc “Petites Curie” cùng cỗ máy X-quang "anh hùng" trong buổi diễu binh đầy kiêu hãnh.

Mặc dù là một công dân pháp yêu nước nhưng cuối cùng, cống hiến hy sinh của Marie Curie Curie đối với khoa học và chiến tranh vẫn không mang lại kết cục tốt đẹp cho chính nhà khoa học lừng danh này. Do bị phơi nhiễm bức xạ khiến sức khỏe Marie Curie trở nên tồi tệ và bà đã qua đời vào năm 1934. Ngày nay, những cuốn sổ tay của bà lưu lại trong Thư viện quốc gia ở Thủ đô Paris vẫn còn chứa độc tố phóng xạ, nó nặng đến nỗi những ai muốn tiếp cận với các tài liệu này phải mang trang phục phòng hộ.

Marie Curie điều khiển trạm X-quang di động "Petites Curies".

Vài nét về Marie Curie 

Marie Curie tên khai sinh là Marie Skłodowska- Curie. Bà theo học tại Đại học Floating một cách bí mật và bắt đầu nghiên cứu khoa học tại Warsaw (Ba Lan). Bà là một nhà vật lý và hóa học người Pháp gốc Ba Lan, người đầu tiên được trao hai giải Nobel thuộc hai lĩnh vực khác nhau đó là vật lý và hóa học. Bà cũng là nữ giảng viên đại học đầu tiên của Đại học Sorbonne, Pháp. Sau khi qua đời gần nửa thế kỷ, năm 1995, thi thể của bà đã được đưa về mai táng tại điện Panthéon ở Thủ đô Paris vì những đóng góp to lớn cho nhân loại và trở thành người phụ nữ đầu tiên được an nghỉ tại đây. 

Để vinh danh công trạng của bà, đầu thập niên 1990, tờ giấy bạc 20.000 zloty của Ba Lan đã mang hình Marie Curie, đồng thời hình ảnh của bà còn hiện diện trong tờ giấy bạc 500 franc của Pháp cũng như nhiều tem thư và tiền kim loại khác. Riêng nguyên tố số 96, Curium, ký hiệu Cm, được đặt tên để tôn vinh Marie và người chồng yêu quý của bà, ông Pierre.

Kim Hùng (Theo Wearethemighty.com- 7/2017)