Có nơi giao khoán cho công an, thanh niên, phụ nữ…, có nơi giao cho ai đó đứng ra thầu cả lễ hội. Phiếu vé trông giữ xe mới thực đa dạng, đủ các loại giá, chủ yếu nói mồm mà không in ngay trong vé. Nhiều mâu thuẫn, bất bình không đáng có nảy sinh từ đó. Tưởng lễ hội vui thành chuyện chẳng hay ho gì. Nhiều nơi biết, lãnh đạo chính quyền còn làm ngơ như thể “ngậm miệng ăn tiền” hay “há miệng mắc quai”.

Không chỉ di tích tầm quốc tế, quốc gia mà hầu hết ngày càng được duy tu, tôn tạo khang trang đẹp đẽ có sức hấp dẫn lớn. Đó là công sức, tiền của của nhiều đối tượng, do dân đóng góp, doanh nhân hảo tâm hay kinh phí nhà nước. Khi tổ chức lễ hội, nhà tổ chức cần phải làm rõ ý nghĩa, mục đích lễ hội nhằm  tôn vinh lịch sử di tích vì đó là cốt lõi của mỗi lễ hội. Một thực tế buồn, có nơi chính nhà tổ chức không hiểu đầy đủ di tích, không có tài liệu tuyên truyền chính sử, cứ diễn nôm thành sai lạc, biến dạng lịch sử. Chưa kể lợi dụng đời sống tâm linh phong phú theo phong trào “phú quý sinh lễ nghĩa”, chuyện thờ cúng, dâng lễ quá mức ngày càng phá vỡ đời sống văn hóa truyền thống. Đây là hoạt động có sức lan rộng chưa được ngăn chặn triệt để.

Trong các hoạt động lễ hội, khoảng không gian quan trọng dành cho trò chơi dân gian là không thể thiếu. Khoảng hoạt động của cây đu, các trò bịt mắt bắt dê, võ vật, chọi gà, hát quan họ trên thuyền, rối nước… cần không gian đặc trưng đang bị thu hẹp dần. Các khoảng đất dành cho nhà bóng, nhà hơi, ném cung tên, trò cua cá … có xu hướng choán ngợp bởi âm thanh, sức lôi kéo khá hấp dẫn giới trẻ tham gia. Một khoảng không gian không thể thiếu dành cho bán hàng. Hàng lưu niệm, chụp ảnh lấy ngay, các dịch vụ phục vụ ăn uống, cho thuê giày dép… có dịp mở rộng phục vụ khách thập phương.

Việc “khoán… hội” có mặt tích cực nếu nhà tổ chức chuyên nghiệp, còn nếu chỉ vì kinh tế đơn thuần hay biện pháp thật nghiêm khắc để dẹp yên mọi chuyện lại làm mất đi tính dân gian, vui hội vốn có cả nghìn năm nay. Làm gì để tổ chức một lễ hội địa phương mang tầm khu vực, có giá trị lan tỏa bởi tính văn hóa đậm đà, sâu sắc của mỗi lễ hội dịp xuân này rất cần thống nhất quan niệm đúng đắn, sự chuẩn bị kỹ lưỡng không của tổ chức đoàn thể nào mà cần có sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền địa phương. Khoán trắng việc tổ chức là sai sót cả về ý nghĩa và giá trị thực tiễn của mỗi lễ hội trong việc kết nối cộng đồng trong xu thế toàn cầu hiện nay.

Đoàn Ngọc