Pháp luật là một môi trường thuận lợi tạo điều kiện cho con người giao dịch với nhau trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo đảm cho các thành viên trong xã hội phụ thuộc và gắn bó với nhau một cách hợp lý. Pháp luật hôn nhân bảo đảm cho quan hệ vợ - chồng về tài sản, con cái; pháp luật về sở hữu là sự thừa nhận của xã hội đối với những quyền cơ bản của mỗi con người về quyền sở hữu; pháp luật về đất đai bảo đảm việc quản lý đất đai chặt chẽ, sử dụng đất đúng mục đích, phát huy hiệu quả kinh tế.

Trên thực tế, ở nhiều nơi do không nắm chắc về pháp luật nên không ít cán bộ ở cơ sở vi phạm quy định về quản lý tài chính, đất đai. Có nơi trưởng thôn, trưởng xóm đứng ra bán đất ở cho người dân, kinh phí thu được một phần đầu tư vào công trình phúc lợi, một phần chi tiêu sai mục đích nên có trường hợp đã bị xử lý hình sự.

Tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp xảy ra ở nhiều nơi cũng một phần do cán bộ cơ sở không nắm chắc luật và sự thiếu hiểu biết pháp luật của người dân.

Trong các quan hệ dân sự về tài chính, kinh tế, chuyển nhượng tài sản hoặc hôn nhân, bạo lực gia đình... có những vụ việc rất đáng tiếc cũng bởi vì người trong cuộc không hiểu pháp luật.

Từ thực tế trên, vấn đề xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là rất cần thiết. Theo đó, tiêu chí xã đạt chuẩn là: Bảo đảm thi hành hiến pháp và pháp luật; thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã; phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải và thực hiện dân chủ ở cơ sở. Điều kiện để công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là đơn vị không có tiêu chí nào dưới 50% số điểm tối đa; trong năm không có cán bộ, công chức cấp xã bị xử lý kỷ luật...

Để các xã, phường, thị trấn đạt được các tiêu chí trên cần đẩy mạnh hơn nữa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong đó, biện pháp quan trọng nhất là tiếp tục tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng làm thay đổi cách nghĩ, cách nhìn của nhân dân đối với pháp luật. Tạo thuận lợi để nhân dân đóng góp ý kiến vào các dự án luật. Cung cấp đầy đủ, có hệ thống thông tin pháp luật trong từng lĩnh vực để phục vụ cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Kết hợp phổ biến, giáo dục pháp luật và hướng dẫn áp dụng pháp luật.

Các cơ quan nhà nước mà trực tiếp là các cán bộ, công chức - người tổ chức thực hiện những quy định pháp luật, xử lý vi phạm pháp luật đồng thời, thông qua thực thi công vụ kết hợp phổ biến, giáo dục pháp luật. Trên cơ sở đó giúp các đối tượng hiểu rõ nội dung, ý nghĩa của những quy định pháp luật được áp dụng hoặc các quy định có liên quan, ý thức được quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình, tự nguyện chấp hành nghiêm túc các quyết định áp dụng pháp luật nói riêng và chấp hành pháp luật nói chung. Việc phổ biến, giáo dục pháp luật cần kết hợp với trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật và hoà giải ở cơ sở.

Trần Anh