Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) đã và đang tác động đến nhiều lĩnh vực của toàn cầu. Nếu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất là máy hơi nước, lần thứ hai là máy phát điện, lần thứ ba là điện tử thì lần thứ tư được gọi là cuộc cách mạng số. Thông qua các công nghệ như Internet, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây... con người sẽ chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế giới số. Công nghiệp 4.0 mở đường cho các lĩnh vực khác cũng phải có bước chuyển tương ứng, trong đó có nông nghiệp.

Khái niệm nông nghiệp 4.0 chính là tập trung chủ yếu vào sản xuất thông minh dựa trên các thành tựu đột phá trong công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ nano.

Khác với nông nghiệp công nghệ cao đó là tập trung thay đổi phương thức sản xuất từ truyền thống sang hiện đại, nông nghiệp 4.0 chính là thay đổi phương thức quản lý nông nghiệp. Theo đó, nông nghiệp 4.0 sẽ mở đường cho những hoạt động sản xuất chính xác, chặt chẽ mà con người không cần có mặt trực tiếp.

Soi chiếu vào nông nghiệp Bắc Giang thấy rằng: Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa nổi tiếng cả nước như: Vùng trồng cây ăn quả lớn thứ ba toàn quốc, với gần 47 nghìn ha. Trong đó, diện tích trồng vải thiều chuyên canh đứng thứ nhất, với gần 30 nghìn ha; gần 7 nghìn ha cây có múi; tổng đàn gà đứng thứ hai toàn quốc với quy mô xuất bán hằng năm hơn 18 triệu con. Tổng đàn lợn hơn 1,3 triệu con, đứng thứ ba toàn quốc.

Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp nhìn chung còn manh mún, thiếu liên kết, năng suất lao động thấp, lãng phí tài nguyên đất, nước; sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật còn tùy tiện; chất lượng sản phẩm không đồng đều, còn lo ngại về an toàn vệ sinh thực phẩm; thị trường tiêu thụ thiếu ổn định, đầu ra bấp bênh.

Hiện nay, mô hình nông nghiệp 4.0 đã xuất hiện ở một số địa phương, đó là người nông dân ứng dụng thiết bị cảm biến nhằm số hóa các yếu tố như: Nước, phân, thuốc, độ ẩm, ánh sáng và chuyển nó vào các thiết bị kết nối Intenet như máy tính, điện thoại... Sản phẩm từ mô hình này cho chất lượng cao, mẫu mã đều, đẹp, giá thành hạ. Đó là những yếu tố quan trọng nhất để tăng sức cạnh tranh cho nông sản ở thị trường trong và ngoài nước.

Trong thu hoạch, bảo quản, đóng gói, vận chuyển và tiêu thụ, nông nghiệp 4.0 cũng áp dụng công nghệ số để chống hàng giả, hàng nhái, xây dựng thương hiệu và người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc sản phẩm mà yên tâm sử dụng.

Trong rất nhiều nỗ lực của chính quyền các cấp, ngành chức năng và nông dân trong tỉnh, sản xuất nông nghiệp Bắc Giang đã có bước tiến rất lớn từ việc áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới đến việc xây dựng và phát triển thương hiệu, mở rộng thị trường, thông qua các chương trình xúc tiến thương mại mà dấu ấn nổi bật là các sự kiện như Tuần lễ vải thiều tại Hà Nội, Lễ hội trái cây Lục Ngạn, Hội nghị xúc tiến tiêu thụ gà đồi Yên Thế... Đó là những nền tảng quan trọng để Bắc Giang có thể chuyển mạnh sang sản xuất nông nghiệp 4.0.

Trần Anh