Phát biểu tại Hội nghị khoa học đào tạo nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ cách mạng 4.0 mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ có những tác động mạnh mẽ và sâu rộng đến tất cả các bộ, ngành, lĩnh vực.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, trong giai đoạn hiện nay cũng như định hướng phát triển trong giai đoạn tới, việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cần được xem xét, đánh giá toàn diện với nhiều yêu cầu và thách thức mới đặt ra cho các cơ sở đào tạo.

Nhìn vào số liệu từ bản tin thị trường lao động những tháng đầu năm 2018 có thể minh chứng cho nhận định trên. Hiện nay cả nước có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp. Trong đó nhóm có số người thất nghiệp nhiều nhất là nhóm trình độ đại học trở lên. Trong khi đó, kỹ sư trong các nhà máy, thợ có tay nghề bậc cao hoặc lành nghề đang thiếu.

Có ý kiến cho rằng, không phải thị trường lao động Việt Nam đang thiếu việc làm cho thanh niên mà cái chính là người lao động chưa nắm bắt chính xác nhu cầu nhân lực của Nhà nước, doanh nghiệp. Phần lớn số học sinh khi tốt nghiệp phổ thông đăng ký vào cao đẳng, đại học mà chưa quan tâm tìm hiểu xem khu vực Nhà nước hoặc doanh nghiệp đang khan hiếm nhân lực ở lĩnh vực nào, năng lực bản thân ra sao....

Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là sự dịch chuyển sang nền sản xuất thông minh với trí tuệ nhân tạo, kết nối Internet, thiết bị tự động  của công nghệ số.

Năm 2017, nhiều nhà máy trong các khu công nghiệp ở Đồng Nai, Bình Dương, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội đã sử dụng công nhân rô- bốt. Dự báo sự thay đổi này sẽ diễn ra trong thời gian tới ở nhiều tập đoàn lớn như: Samsung, Foxconn... Do vậy trong tương lai có thể rất nhiều ngành nghề bị xoá sổ vì công nhân rô - bốt và máy móc tự động, đồng thời  nhiều ngành nghề mới sẽ xuất hiện.

Từ thực tế và dự báo trên, các chuyên gia khuyến cáo, cùng với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, các ngành, lĩnh vực trong toàn bộ nền kinh tế cũng đang diễn ra quá trình tái cơ cấu hết sức mạnh mẽ theo hướng dịch chuyển từ những ngành thâm dụng tài nguyên, lao động giản đơn, từ các dây chuyền gia công, lắp ráp với giá trị gia tăng thấp sang các ngành có hàm lượng tri thức, khoa học công nghệ và giá trị gia tăng cao.

Mặt khác, xu thế phát triển ngày càng mạnh mẽ và sự đóng góp ngày càng tăng của các dự án khởi nghiệp trong nhiều lĩnh vực khiến nhu cầu về lao động có trình độ chuyên môn giỏi, kỹ năng cao, có khả năng thích nghi, tính chủ động, sáng tạo là một yêu cầu tất yếu để đáp ứng những điều chỉnh có tính chiến lược của đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, cơ quan chức năng, các đoàn thể cần phối hợp chặt chẽ  với nhà trường để tuyên truyền cho phụ huynh và học sinh  những thông tin cần thiết và kỹ năng lựa chọn nghề nghiệp. Làm tốt việc hướng nghiệp này là cách thiết thực nhằm giảm hệ lụy thất nghiệp cho thanh niên sau khi ra trường, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững.

Trần Anh