Chơi cờ thế ăn tiền tại lễ hội làng Khả Lý Thượng, xã Quảng Minh (Việt Yên).

Đậm đà bản sắc 

Hòa cùng khí thế đón năm mới Đinh Dậu, những ngày qua, lễ hội xuân đã diễn ra ở nhiều nơi, chủ yếu tổ chức với quy mô cấp làng. Ghi nhận tại một số lễ hội cho thấy, bên cạnh phần lễ trang trọng, nhiều nơi quan tâm bảo tồn, phát huy nét đẹp văn hóa, trò chơi dân gian đậm bản sắc dân tộc, nhờ đó hạn chế các biểu hiện tiêu cực, phản cảm. Diễn ra từ ngày mùng Hai Tết, lễ hội làng Phú Cầu, xã Mỹ Thái (Lạng Giang) thu hút nhiều người dân tham gia. Ngoài thông báo trên loa phóng thanh, Ban tổ chức treo nội quy tại một số địa điểm trong khu vực lễ hội với các nội dung: Không tổ chức trò chơi cờ bạc ăn tiền, cấm hoạt động mê tín dị đoan, đốt pháo, ăn xin, ăn mày... 

Lễ hội làng Chậu, xã Song Vân (Tân Yên) thực hiện nghiêm các quy định về nếp sống văn minh. Địa phương đã lồng ghép lễ hội truyền thống với việc đón bằng xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh theo tinh thần chỉ đạo của ngành chức năng. Ngoài thỏa mãn nhu cầu tâm linh, nhân dân còn được tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao như: Hát quan họ trên thuyền, bóng đá, bóng chuyền hơi. Từ ngày mùng 6 tháng Giêng, tại xã Tân Hoa và Đèo Gia (Lục Ngạn) diễn ra Ngày hội văn hóa- Thể thao gắn với hát dân ca dân tộc thiểu số, thi đấu môn thể thao truyền thống. 

Tại huyện Việt Yên, lễ hội thôn Phúc Ninh, Ninh Động, Nội Ninh (xã Ninh Sơn) còn có trò chơi bịt mắt bắt lợn, đập niêu, hát chầu văn hay cướp cầu khá hấp dẫn. Lễ hội làng Khả Lý Thượng, Khả Lý Hạ, xã Quảng Minh có đấu vật, hát quan họ trên thuyền. Làng Dĩnh Cầu, xã Tân Dĩnh (Lạng Giang) mời đoàn chèo về biểu diễn phục vụ nhân dân hay tại lễ hội làng Trũng, xã Ngọc Châu (Tân Yên) có giải vật cấp huyện và trò chơi thổi cơm thi, kết hợp với tổ chức Đại hội TDTT cấp xã. Đặc biệt, hai lễ hội lớn Xương Giang (TP Bắc Giang) và Từ Hả (Lục Ngạn) đã thu hút đông đảo khách thập phương. Tại đây, ngoài sự giám sát của Thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban tổ chức lễ hội bố trí lực lượng an ninh chốt tại nhiều điểm để kịp thời nhắc nhở, ngăn chặn, xử lý những biểu hiện tiêu cực, trò chơi ăn tiền, bói toán mê tín dị đoan. Ở mỗi cửa đền, chùa có người hướng dẫn khách thắp hương đúng nơi quy định để tránh hỏa hoạn. Giá dịch vụ trông giữ xe và các dịch vụ khác trong khu vực lễ hội được quy định rõ ràng nên không xảy ra tình trạng “chặt chém” du khách.

Còn đó hình ảnh chưa đẹp

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, khảo sát tại nhiều lễ hội cho thấy vẫn còn một số biểu hiện chưa đẹp. Điều dễ nhận thấy là tình trạng người dân vi phạm pháp luật về an toàn giao thông như lạng lách, đánh võng, chở quá số người quy định, không đội mũ bảo hiểm, bày bán đồ chơi bạo lực, nguy hiểm như súng bắn đạn nhựa, cung tên, đao, kiếm, ấn phẩm (sách, băng đĩa) không được phép lưu hành. Có nơi như lễ hội Khả Lý Thượng, Khả Lý Hạ xuất hiện cờ thế ăn tiền hoặc hát quan họ xin tiền gây phản cảm, đồng thời giá dịch vụ trông giữ xe cũng cao hơn so với quy định (10 nghìn đồng/xe máy). Ngoài ra, tình trạng chung tại nhiều lễ hội là người dân xả rác thải bừa bãi, hàng quán bày bán tràn lan, lấn chiếm vỉa hè, lòng đường tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và là yếu tố mất vệ sinh an toàn thực phẩm. 

Cùng đó, tại nhiều lễ hội tổ chức hình thức chọi gà nhưng thực chất đây là hình thức cá cược ăn tiền vi phạm pháp luật. Ông Nguyễn Đại Lượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Việt Yên cho biết: Là địa phương có nhiều lễ hội (hơn 150 lễ hội), trong đó có nhiều lễ hội quy mô cấp vùng nhưng qua nắm bắt sơ bộ chưa xuất hiện các vấn đề tiêu cực thực sự nổi cộm. Các xã, thị trấn thực hiện tốt chế độ báo cáo và xây dựng kế hoạch tổ chức lễ hội. Năm nay, huyện đặc biệt quan tâm phát huy giá trị văn hóa dân ca quan họ tại các lễ hội, ở hầu hết các làng, xã đều xuất hiện sân khấu biểu diễn, giao lưu quan họ. Rút kinh nghiệm từ những năm trước, để mùa lễ hội xuân Đinh Dậu diễn ra an toàn, lành mạnh, tiết kiệm, từ trước Tết UBND huyện đã có nhiều văn bản chỉ đạo các xã, thị trấn thực hiện nghiêm quy định. Thời gian tới, đội kiểm tra liên ngành về lĩnh vực văn hóa và thông tin của huyện sẽ thường xuyên đi cơ sở nắm bắt tình hình, qua đó "gạn đục khơi trong", kịp thời nhắc nhở, xử lý nghiêm những vi phạm, đồng thời hạn chế tối đa hiện tượng phản cảm, ảnh hưởng đến không khí vui tươi tại các lễ hội xuân. 

Bắc Giang có hơn 500 lễ hội. Để có một mùa lễ hội lành mạnh, vai trò của chính quyền sở tại và ý thức của người đi lễ cần đặt lên hàng đầu. Muốn vậy, ngành chức năng và mỗi địa phương cần thực hiện tốt các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh về hoạt động tổ chức lễ hội, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng về thực hiện nếp sống văn minh, giữ gìn nét đẹp truyền thống trong lễ hội.

Tiến Đạt