Bờ sông Lục Nam, đoạn qua thôn Vũ Trù Làng, xã Vũ Xá (Lục Nam) bị sạt trượt do hoạt động khai thác cát trái phép.

Tập trung xử lý 

Những tháng đầu năm nay, trên sông Lục Nam, sông Cầu qua địa bàn một số xã của huyện Yên Dũng, Lục Nam, Hiệp Hòa liên tiếp xảy ra hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép. UBND tỉnh chỉ đạo Công an tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), UBND các huyện tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện vi phạm và xử lý nghiêm để răn đe. 

Cơ quan công an đã xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất tại những nơi nạn hút cát trộm diễn biến phức tạp. Đồng thời cử cán bộ trinh sát, mai phục kể cả ngày nghỉ, ngày lễ và đêm tối. Sở TN&MT tổ chức nhiều buổi làm việc với các huyện, kiểm tra hiện trường tại một số khu vực để bàn giải pháp ngăn chặn triệt để.

Huyện Yên Dũng giao cho các phòng chức năng, các xã trực tại những "điểm nóng” và yêu cầu cơ quan công an lập chuyên án đấu tranh, bắt giữ một số đối tượng khai thác cát, sỏi trái phép. Còn ở huyện Hiệp Hòa, lực lượng công an huyện nhiều lần mật phục vào ban đêm bắt quả tang đối tượng vi phạm. Cấp ủy, chính quyền huyện kịp thời khen thưởng các tổ công tác khi bắt giữ thành công đối tượng và phương tiện hút cát trái phép. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh có hàng chục trường hợp vi phạm bị phát hiện, xử phạt hành chính.

Tuy vậy, do khai thác cát, sỏi trái phép mang lại lợi nhuận rất lớn nên nhiều đối tượng bất chấp quy định của pháp luật để trục lợi, tranh thủ ngày nghỉ, ngày lễ, ban đêm lén lút lấy trộm cát, tìm mọi cách trốn tránh lực lượng chức năng. 

Cuối tháng 3 vừa qua, hàng trăm hộ dân ở thôn Vũ Trù Làng, xã Vũ Xá (Lục Nam) phản ánh về tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép tràn lan, kéo dài trên sông Lục Nam. Dọc bờ sông chừng hơn 1 km, phóng viên chứng kiến hàng chục điểm sạt lở đất bãi canh tác sâu vào bờ vài mét. Nhiều chỗ bị hở hàm ếch, nguy cơ sạt trượt cao. Trạm bơm cấp nước phục vụ sản xuất bị rạn nứt. 

Ông Vũ Trí Thận, người dân trong thôn nói: “Gần nửa năm nay, lúc nào trên sông, đoạn qua địa bàn cũng có nhiều tàu cuốc hút cát, trong đó có phương tiện hút sát bờ bãi". Các hộ dân đã dựng lều ngay bờ sông, thay nhau túc trực để ngăn chặn nhưng không có hiệu quả. Có người vì đi thuyền ra đuổi tàu đã bị chủ phương tiện đẩy ngã xuống sông. Tương tự, ở thôn Mai Thượng, Mai Trung, xã Mai Đình; xã Hoàng Vân, Hợp Thịnh (Hiệp Hòa) cũng diễn ra tình trạng này. Mới đây, bà Nguyễn Thị Nụ, thôn Mai Thượng bị bắt quả tang khai thác tài nguyên trái phép trên sông, bị xử phạt 55 triệu đồng, tịch thu thuyền. 

Không chỉ có cá nhân, hộ gia đình vi phạm, một số doanh nghiệp (DN) được cấp phép nạo vét luồng lạch trên sông nhưng lại khai thác ngoài mốc giới, để tàu thuyền của đối tượng khác vào tận thu khoáng sản làm sạt lở bờ bãi, gây mất an ninh trật tự. Ví như Công ty TNHH một thành viên Xây dựng Đông Bắc Bộ (Hải Phòng) nhiều lần để tàu của cá nhân khác hút trộm cát tại vị trí DN được cấp phép trên sông Lục Nam. DN này không thông báo thời gian, địa điểm, số lượng tàu thuyền, hoạt động ngoài giờ quy định; chưa nộp hơn 900 triệu đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mặc dù đã quá hạn.

Ngăn “cát tặc” là nhiệm vụ trọng tâm 

Cuối tháng 3 vừa qua, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lại Thanh Sơn tổ chức buổi làm việc với đại diện lãnh đạo các huyện: Hiệp Hòa, Lục Nam, Yên Dũng, Việt Yên để tiếp tục bàn giải pháp ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép. Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các ngành chức năng, cấp chính quyền coi đây là nhiệm vụ cấp bách, trọng tâm. Công an tỉnh khẩn trương mở đợt cao điểm đấu tranh phòng chống tội phạm; xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm hoặc cố tình bao che, tiếp tay, làm ngơ cho hoạt động này. 

Sở TN&MT tăng cường quản lý các DN, cá nhân khai thác theo giấy phép, tham mưu thu hồi, điều chỉnh giấy phép đối với trường hợp khai thác ngoài phạm vi. Các huyện phân công lãnh đạo phụ trách địa bàn trọng điểm, xử lý nghiêm vi phạm. 

Được biết, huyện Yên Dũng đã thành lập đường dây nóng, dành kinh phí hỗ trợ người dân báo tin cho lực lượng chức năng. Tại Hiệp Hòa, theo ông Phạm Văn Thịnh, Chủ tịch UBND huyện, ngoài tăng cường kiểm tra, trong tháng tới, địa phương sẽ đầu tư kinh phí lắp đặt camera giám sát tại xã Hợp Thịnh và một số xã ven sông Cầu để kịp thời phát hiện đối tượng hút cát trái phép; chỉ đạo lực lượng chức năng xem xét, tịch thu phương tiện vi phạm theo quy định của pháp luật để tăng tính răn đe.

Cùng với những giải pháp trên, ngày 30-3, Chủ tịch UBND tỉnh có văn bản yêu cầu HTX khai thác kinh doanh vật liệu xây dựng Yên Sơn (Lục Nam) dừng hoạt động khai thác cát, sỏi để cơ quan Nhà nước kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật. Sở TN&MT phối hợp với cơ quan liên quan kiểm tra, xác minh rõ nội dung phản ánh của nhân dân về hoạt động khai thác của HTX, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh trước ngày 30-4. Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Bộ Giao thông-Vận tải yêu cầu Công ty TNHH một thành viên xây dựng Đông Bắc Bộ chấm dứt dự án nạo vét tuyến đường thủy nội địa trên sông, xem xét thu hồi dự án.

Hải Minh