Theo lộ trình, Trường Trung cấp Nghề miền núi Yên Thế tự chủ một phần năm 2017 và từ năm 2018 tự chủ hoàn toàn.

Ghi nhận từ cơ sở

Năm 2017, toàn tỉnh có 12 đơn vị được UBND tỉnh giao tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính. Đây là thách thức lớn đối với nhiều đơn vị, nhất là những nơi không có nguồn thu. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Giống nấm (Sở Nông nghiệp và PTNT) hoạt động cầm chừng, các phòng chuyên môn khóa cửa, khu sản xuất bỏ không, cán bộ thưa thớt... Ông Nguyễn Danh Thắng, Giám đốc Trung tâm cho hay, đơn vị chủ yếu nghiên cứu, chuyển giao kỹ thuật trồng nấm, được ngân sách nhà nước cấp kinh phí hoạt động và chi lương cho cán bộ, công nhân viên. Không có nguồn thu nên khi thực hiện tự chủ hoàn toàn, đơn vị lâm vào cảnh khó khăn. Đến hết tháng 4-2017, đơn vị nợ lương người lao động gần 140 triệu đồng, nợ bảo hiểm xã hội khoảng 30 triệu đồng. 

Tại Trung tâm Bơm tiêu thoát nước đô thị TP Bắc Giang, dù đã có quyết định giao tự chủ hoàn toàn từ năm 2017 nhưng đến nay, TP vẫn phải cấp ngân sách để chi trả cho mọi hoạt động của đơn vị.

Thời gian tới, Sở Tài chính tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện giao quyền tự chủ phù hợp với năng lực, nguồn thu của từng đơn vị sự nghiệp. Trường hợp hoạt động kém hiệu quả thì giải thể. Đẩy mạnh việc xây dựng mô hình cổ phần hóa tại các đơn vị đủ điều kiện”.  Ông Nguyễn Đình Hiếu, Phó Giám đốc Sở Tài chính

Ở những đơn vị được giao tự chủ một phần và tiến tới tự chủ hoàn toàn trong năm 2018, lãnh đạo tại đây cũng “đứng ngồi không yên”, loay hoay tìm cách xoay sở khi nguồn ngân sách cấp hằng năm bị cắt giảm. Năm nay, Trường Trung cấp Nghề miền núi Yên Thế (Sở Lao động- Thương binh và Xã hội) tự chủ một phần, theo lộ trình đến năm 2018 sẽ tự chủ hoàn toàn. 

Bà Nguyễn Thị Hồng, Hiệu trưởng cho biết: “Học sinh của trường chủ yếu là con em dân tộc thiểu số, được miễn giảm học phí theo chính sách nên nguồn thu từ dạy nghề không đáng kể”. Trong khi nguồn thu hạn chế, nhà trường phải liên hệ với các doanh nghiệp (DN), cơ sở tư nhân để xin nguyên, vật liệu không sử dụng hết mang về để học viên thực hành may công nghiệp, sửa chữa cơ khí, kỹ thuật ô tô... Lãnh đạo nhà trường cho hay đã nhiều lần kiến nghị với cấp trên sớm có giải pháp tháo gỡ khó khăn bởi đặc thù của trường ở khu vực miền núi, có học sinh là người dân tộc thiểu số.

Thông tin từ Sở Nội vụ, năm nay ngành y tế có 11 đơn vị thực hiện tự chủ tài chính một phần và từ năm 2018 sẽ tự chủ hoàn toàn. 

Cần giải pháp đồng bộ và có lộ trình

Nghị định 16 ban hành nhằm giảm gánh nặng ngân sách của Nhà nước, là bước ngoặt lớn đối với các đơn vị SNCL khi không còn được bao cấp. Về những khó khăn các đơn vị gặp phải, theo ông Nguyễn Văn Duyên, Trưởng phòng Hành chính- Sự nghiệp (Sở Tài chính), nguyên nhân khách quan là do việc ban hành các văn bản hướng dẫn của T.Ư còn chậm. Mặc dù tỉnh đã có quyết định quy định danh mục sản phẩm, dịch vụ công ích, cơ chế đặt hàng nhằm tạo nguồn thu ổn định cho các đơn vị sự nghiệp song các cơ quan chưa xác định được đơn giá đặt hàng do định mức, tiêu chuẩn không còn phù hợp. 

Đơn cử như ở lĩnh vực thoát nước và xử lý nước thải, tháng 10- 2016, UBND tỉnh giao Sở Xây dựng chủ trì lập dự thảo giá dịch vụ thoát nước đô thị, cụm công nghiệp nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành do không thống nhất được mức giá.

Trung tâm Bơm tiêu thoát nước đô thị TP Bắc Giang được giao tự chủ hoàn toàn, song ngân sách TP vẫn phải cấp cho mọi hoạt động của đơn vị.

Bên cạnh các đơn vị gặp khó thì vẫn có đơn vị bắt nhịp ngay với cơ chế mới. Công ty Phát triển hạ tầng khu công nghiệp (Ban quản lý các Khu công nghiệp) ngay khi được giao tự chủ hoàn toàn đã xây dựng kế hoạch đào tạo nhân lực chất lượng đáp ứng yêu cầu công việc. Ông Nguyễn Văn Phấn, Giám đốc cho hay: Nghị định đã trao quyền nhiều hơn cho DN. Nếu trước đây muốn đầu tư cơ sở, đào tạo nhân lực phải chờ cấp trên duyệt mới được thực hiện thì nay chúng tôi chủ động hoàn toàn nên thuận lợi. Cán bộ làm việc trách nhiệm và năng suất hơn. 

Thời gian qua, một số cơ quan quản lý nhà nước đã có cơ chế hỗ trợ kịp thời cho các đơn vị tự chủ tài chính trong thời kỳ giao thoa. Sở Tài chính đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt danh mục đơn vị SNCL được giao quản lý theo cơ chế giao vốn cho DN. Nhờ đó những cơ quan này có thể sử dụng tài sản nhà nước giao vào mục đích sản xuất, kinh doanh dịch vụ, cho thuê, liên doanh, liên kết nhằm tăng nguồn thu. Ông Trần Văn Đông, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ và Tổ chức phi chính phủ (Sở Nội vụ) cho biết: “Chúng tôi đang tổng hợp thông tin, trong thời gian sớm nhất báo cáo lãnh đạo Sở, UBND tỉnh để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn”. 

Để có thể đứng vững khi tự chủ, các đơn vị SNCL cần đổi mới cơ chế hoạt động, khai thác tiềm năng cơ sở vật chất, nỗ lực phát huy tính chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công nhân viên. Các cơ quan tham mưu khẩn trương nghiên cứu, ban hành hướng dẫn cũng như xây dựng định mức, tiêu chuẩn phù hợp để làm cơ sở cho đơn vị tự chủ yên tâm hoạt động. Đồng thời rà soát, đánh giá năng lực thực tế của các cơ quan để giao mức độ tự chủ phù hợp; sớm có phương án giải quyết, gỡ khó cho các đơn vị.

Nhật Tiến