Ông Ngô Văn Trụ phát biểu ý kiến tại Hội thảo khoa học “Vai trò của Thủ lĩnh Lương Văn Nắm trong Khởi nghĩa Yên Thế”. Ảnh tư liệu.

Tôi linh cảm điều đau xót ấy sẽ xảy ra từ ngày anh ở Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) trở về nhà với thân hình gầy nhom teo tóp, nhất là cách đây vài hôm, tại bệnh viện tỉnh nhà, anh không nói được, nhìn tôi nước mắt ứa ra nhưng cứ nghĩ rằng anh sẽ còn cầm cự với bệnh hiểm nghèo thêm thời gian  nữa. Ai ngờ nhanh quá, chỉ chưa đầy năm tháng mắc bệnh, anh đã giã biệt cõi đời.

Thư viện tỉnh là nơi khởi đầu công tác của anh. Ấn tượng mà anh để lại cho nhiều người không phải chỉ là củng cố nghiệp vụ mà còn là người đi đầu trong việc đổi mới, tư duy hoạt động thư viện. Đầu những năm 90 của thế kỷ trước, khi Đảng mới mở ra công cuộc đổi mới, anh đã mời một số nhà văn, nhà thơ mà trước đây mang tiếng Nhân văn - Giai phẩm đến nói chuyện với bạn đọc thư viện tỉnh. Dẫu những nhà văn, nhà thơ trên hồi đó đã được Nhà nước sửa sai nhưng việc anh trân trọng mời họ đến đã gây xì xào, chê trách của một số người có trách nhiệm. Thực tế sau này, những nhà văn, nhà thơ đó đều được in lại tác phẩm thuở trước và được nhận Giải thưởng Nhà nước.

Từ Giám đốc Thư viện, anh được điều động sang quản lý Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Triển lãm. Ở công việc mới, anh cùng tập thể lãnh đạo đã góp công làm chuyển biến hoạt động. Nhiều tiết mục văn nghệ của Trung tâm đoạt giải thưởng cao trong khu vực và toàn quốc. Đồng thời đơn vị đã tổ chức nhiều đợt thông tin, tuyên truyền có tiếng vang trong tỉnh… 

Điều đáng trân trọng là dẫu làm quản lý, lãnh đạo ở Thư viện, Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Triển lãm và sau này là Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, anh vẫn là cộng tác viên tích cực của nhiều cơ quan báo chí trong tỉnh. Anh viết nhiều. Ngoài chủ biên, đồng chủ biên một số công trình (Địa chí Hà Bắc, Di sản văn hóa Bắc Giang, Dân ca Cao Lan, Dân tộc Sán Dìu ở Bắc Giang…), riêng anh còn có "Văn hóa Bắc Giang - một góc nhìn" dày 600 trang, tập hợp chọn lọc những bài báo đã công bố và mới đây là "Ẩm thực vùng văn hóa Đông Lâm" hơn 200 trang viết về một vùng văn hóa ở huyện Hiệp Hòa.

Anh cũng có thời gian 5 năm là Phó Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh, kiêm Tổng Biên tập Tạp chí Sông Thương của Hội. Ở công việc này, dù chỉ là kiêm nhiệm, anh đã góp sức làm cho tạp chí khởi sắc, tăng cường hoạt động của Hội tới cơ sở. Với cương vị và uy tín của mình, anh đã tập hợp, quy tụ nhiều cây bút trong và ngoài tỉnh tham gia biên soạn, cộng tác bài vở cho ngành văn hóa cũng như Tạp chí Sông Thương.

Vậy là anh đã đi xa mãi mãi. Dẫu biết sinh có hạn, tử bất kỳ và mọi người đều sẽ trải qua sinh - lão - bệnh - tử nhưng sự chia xa khiến ai cũng đau xót. Xin thắp nén nhang tiễn biệt người bạn vong niên thương mến. Hẳn dưới suối vàng, anh càng hiểu hơn tấm lòng thành của bao bạn bè gần xa trong những ngày tháng này.

Đỗ Nhật Minh