Thứ bảy, 27/04/2024
Bắc giang 35 °C / 28 - 40 °C
Hotline: +84.0204.3 856 624

Văn hóa / Tác giả, tác phẩm
Chia sẻ:
icon
0.5 1.0 1.5

Nguồn sáng lan tỏa muôn nơi

Cập nhật: 07:00 ngày 17/05/2020
(BGĐT) - Hồ Chí Minh là một nhân vật mà đức tài xứng đáng tiêu biểu cho dân tộc Việt Nam. Còn hơn thế, ẩn chứa trong Hồ Chí Minh là văn hoá của tương lai. Giữa trong đục của dòng chảy thời gian, Hồ Chí Minh mãi là cánh buồm lộng gió thời đại, đầy sức truyền cảm mạnh mẽ cho dân tộc tiến về phía trước. Đó là sự truyền cảm lịch sử văn hóa sâu sắc và bền vững, không chỉ trong lòng dân Việt Nam mà lan toả ra nhân loại bao la.

Năm 1968, nhà thơ Felix Pita Rodriguez (Cuba) viết bài thơ Hồ Chí Minh, tên Người là cả một niềm thơ. Tính sử thi, chính luận, trữ tình hoà quyện vào nhau rất tài tình để nhân vật Hồ Chí Minh toả sáng từ chiều sâu tâm hồn đến tầm vóc trí tuệ: Có thể ca ngợi Người như ca ngợi biển cả, núi cao/ Như ngợi ca sông Cửu Long, sóng Hồng Hà/ Nói tới Người là nói vịnh Hạ Long, Điện Biên Phủ, chùa Một Cột, là nói những ruộng đồng đỏ ánh phù sa/ Có thể nói tới Người bằng hết thảy những lời tương tự/ Khi nói tới cây nhãn và cây tre xứ sở / Bởi vì ca ngợi Người, Chủ tịch Hồ Chí Minh/ Nhà thơ Hồ Chí Minh/ Người nông dân Việt Nam trong sáng Hồ Chí Minh/ Là ca ngợi đất nước Việt Nam tươi đẹp và đau thương...

{keywords}

Thiếu nhi Thủ đô Hà Nội thể hiện bài hát “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng” tại chương trình giao lưu nghệ thuật “Khắc sâu lời Bác dạy”.

Đúng như thế, cuộc đời Hồ Chí Minh là cuộc đời của một người yêu nước, một anh hùng dân tộc, một lãnh tụ. Còn nữa, cuộc đời của Bác là cuộc đời của một thi nhân, đích thực thi nhân. Không thi nhân sao được khi Trong tù không rượu, cũng không hoa/ Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ/ Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ/ Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ (Ngắm trăng) và đây nữa: Tiếng suối trong như tiếng hát xa/ Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa/ Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ/ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà (Cảnh khuya)...

Sự truyền cảm thi ca về Chủ tịch Hồ Chí Minh mang tính cộng hưởng. Vượt qua thời gian, những bài thơ hay về Bác mang những giá trị nghệ thuật rất đáng ghi nhận. Trong thi ca có hồi quang lịch sử, có diện mạo quá khứ, có tâm hồn dân tộc. Thơ ca đã góp phần cùng văn học nghệ thuật khắc hoạ hình ảnh Bác - một Con Người mang đậm nét tinh hoa truyền thống Việt Nam và văn hoá tương lai mà lại vô cùng gần gũi, bình dị.

Đọc lại những thi phẩm viết về Bác Hồ của Tố Hữu như Sáng tháng Năm (5/1951); Bác ơi! (9/1969); Theo chân Bác (1/1970) tôi không khỏi bồi hồi. Hoàn cảnh sáng tác khác nhau, trạng thái cảm xúc cũng không giống nhưng cái xuyên suốt trong ba tác phẩm vẫn là hình tượng sáng đẹp của Bác Hồ. Sự vĩ đại của bậc đại nhân, đại trí, đại dũng không lấn át cái bình dị, nhân hoà của trái tim Ôm cả non sông, mọi kiếp người. Với tôi, sự lay động mãnh liệt nghiêng về vế sau: Bác kêu con đến bên bàn/ Bác ngồi Bác viết nhà sàn đơn sơ/ Con bồ câu trắng ngây thơ/ Nó đi tìm thóc quanh bồ công văn/ Lát rồi, chim nhé, chim ăn/ Bác Hồ còn bận khách văn đến nhà/ Bàn tay con nắm tay cha/ Bàn tay Bác ấm vào da vào lòng... (Sáng tháng Năm). Khi Bác mất, những cơn mưa mùa thu nối nhau không dứt, nỗi đau dân tộc khôn cùng: Ôi, phải chi lòng được thảnh thơi/ Năm canh bớt nặng nỗi thương đời/ Bác ơi, tim Bác mênh mông thế/ Ôm cả non sông, mọi kiếp người... (Bác ơi!). Nhân sinh quan Hồ Chí Minh chính là văn hoá tương lai; thấu hiểu và làm được như thế xã hội sẽ tươi đẹp: Ôi lòng Bác vậy, cứ thương ta/ Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa/ Chỉ biết quên mình, cho hết thảy/ Như dòng sông chảy, nặng phù sa (Theo chân Bác). Cho đến hôm nay, lòng tôi vẫn rưng rưng khi đọc những câu thơ này của Tố Hữu: Nhà gác đơn sơ, một góc vườn/ Gỗ thường mộc mạc, chẳng mùi sơn/ Giường mây chiếu cói, đơn chăn gối/ Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn... (Theo chân Bác).
{keywords}

Tiết mục văn nghệ tại Lễ hội làng Sen.

Hồ Chí Minh yêu nước nồng nàn và quyết đi tìm con đường giải phóng dân tộc đúng đắn: Đêm mơ nước, ngày thấy hình của nước/ Cây cỏ trong chiêm bao xanh sắc biếc quê nhà/ Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc/ Chẳng yên lòng khi ngắm một nhành hoa... (Người đi tìm hình của nước - Chế Lan Viên) Bác Hồ giác ngộ, đúng hơn là cảm hoá quần chúng bằng chính cuộc đời cách mạng của mình. Tư tưởng yêu nước thương dân được chiếu sáng từ ngay cuộc sống của Người với một tầm vóc cao lớn hơn, đầy đủ hơn. Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Nhưng, độc lập, tự do của đất nước phải gắn liền với hạnh phúc của nhân dân. Hạnh phúc nhân dân là cái đích cuối cùng của cách mạng. Bởi thế, sợi chỉ đỏ xuyên suốt tư tưởng Hồ Chí Minh là đây, rất giản dị: Cái gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, cái gì có hại cho dân ta phải hết sức tránh. Không phải ngẫu nhiên mà Chế Lan Viên đã rung động viết: Ôi, giữa lòng ta Bác đến tự hồi nào?/ Bác vĩ đại mà chẳng làm ai kinh ngạc/ Một buổi sáng, nhìn lòng ta, ta thấy Bác/ Nước mắt ràn, ta cảm hết ơn sâu... (Người thay đổi đời tôi, Người thay đổi thơ tôi).

Thơ viết về Hồ Chí Minh không ít, nhưng có lẽ giữ được sự truyền cảm lâu bền chắc chẳng phải ở những ca tụng to tát chung chung, sự kể lể dông dài mà phải từ những chi tiết chân thực, tiêu biểu nhất. Nhiều người hẳn chưa quên bài Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ viết ra trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp: Bác thương đoàn dân công/ Đêm nay ngủ ngoài rừng/ Rải lá cây làm chiếu/ Manh áo phủ làm chăn... Tình thương bao la ấy dường như không có giới tuyến, nó đồng nghĩa với khát vọng hoà bình, là lòng nhân đạo cao cả. Đây là những câu thơ mang tầm vóc khái quát cao mà vẫn rất mực dung dị khi viết về Bác Hồ: Người suốt đời quên mình cho Tổ quốc/ Khi ra đi chỉ dép lốp chiến trường/ Nguồn ánh sáng đến muôn đời chẳng tắt... (Muôn vàn tình thân yêu trùm lên khắp quê hương).

Hồ Chí Minh gợi những liên tưởng đẹp về thiên nhiên và con người. Khái niệm sống mãi với thời gian luôn luôn đúng với những bậc vĩ nhân như Người. Nhưng có điều cần lưu ý, dẫu là vĩ nhân thì Hồ Chí Minh vẫn là vĩ nhân bình dị, luôn sống trong nhân dân. Dân tộc mang hồi ức về Người như mang vầng sáng trong trẻo, thánh thiện: Trăng lên, kìa trăng lên/ Quảng trường dâng biển sáng/ Ôi vầng trăng Ba Đình/ Mênh mông và thiêng liêng... (Trăng lên - Phạm Ngọc Cảnh). Đứng ngắm những dòng người vào Lăng viếng Bác, ta thấy tin hơn con đường Người đã chọn cho dân tộc này. Cũng không mảy may hoài nghi tình cảm dân tộc và cả nhân loại tiến bộ dành cho Hồ Chí Minh. Chỉ buồn, vâng chỉ buồn... là đất nước đó đây vẫn còn những điều không như Bác mong, những cái làm cho Bác lo khi còn sống.

Sự truyền cảm thi ca về Hồ Chí Minh mang tính cộng hưởng. Vượt qua thời gian, những bài thơ hay về Bác mang những giá trị nghệ thuật rất đáng ghi nhận. Trong thi ca có hồi quang lịch sử, có diện mạo quá khứ, có tâm hồn dân tộc. Thơ ca đã góp phần cùng văn học nghệ thuật khắc hoạ hình ảnh Hồ Chí Minh, một Con Người mang đậm nét tinh hoa truyền thống Việt Nam và văn hoá tương lai mà vô cùng gần gũi, bình dị.

Sáng tác về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đã có những trao đổi với phóng viên TTXVN về các tác phẩm tham gia giải thưởng này.
Nhân kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Người bắc nhịp cầu hữu nghị giữa hai dân tộc Việt - Anh
Trong 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có 4 năm ở Vương quốc Anh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết được kết tinh từ nhiều yếu tố: Truyền thống của dân tộc, tinh hoa văn hóa của nhân loại và chủ nghĩa Mác-Lênin. Tư tưởng đại đoàn kết của Người là một tư tưởng có tầm cao về nhân văn và trí tuệ, có sức truyền cảm mạnh mẽ và sức sống bền vững.

Nguyễn Hữu Quý

Chia sẻ:

Ý kiến bạn đọc (0)

Bình luận của bạn...