Mùa khô đang về. Ban ngày, từng cơn gió mang theo hơi nóng hầm hập thổi qua khiến cho vạn vật, cỏ cây khô ran, héo úa. Sông suối cạn dòng, lộ những đám cuội nhiều hình thù, những tảng đá to nằm xếp lớp. Người ta đi tìm nguồn nước tưới cho hoa màu không tránh những lời than vãn. Không khí lúc nào cũng bức bí, bầu trời ngột ngạt, những đám mây trắng xốp cứ nhẩn nha bay qua, vô tình khiến cho con người thêm nẫu ruột.

Minh họa: ĐINH HƯƠNG

Chú Nhi khó ngủ, nhẹ nhàng mở cửa, tập tễnh bước ra sân, hóng gió. Trời đêm không khí đã dịu. Những cơn gió từ sông cái thổi ngược vào mát rượi. Chú chống nạng, nhìn lên đồi keo. Một không gian bao la bàng bạc dưới trăng như đang vỗ về, kéo ký ức ngược dòng, miên man.

Ðã hơn hai mươi năm kể từ khi chú trở về từ chiến trường nước bạn, rời trại thương binh nặng để cùng cô Khánh lên vùng đất bán sơn địa này. Phải nói rằng, nếu ai từng sống nơi đây, khi nhắc tới đều lắc đầu, nhiều người đã lẳng lặng bỏ xứ mà đi. Cả một vùng hoang hóa, chỉ cỏ tranh mới sống nổi. Vậy mà vợ chồng chú Nhi vẫn kiên trì bám trụ. Bắt đầu là căn nhà vách lá nép mình bên sườn dốc. Gọi là nhà cho sang, chứ thực chất là túp lều bằng tre pheo và lợp bằng cỏ tranh tạm bợ che mưa che nắng. Mọi thứ đều tự cung tự cấp. Là thương binh nhưng chú lại muốn thử sức mình. Chú Nhi hiền, dễ hòa đồng nhưng chỉ vì một mắt bị hỏng, một chân bị cụt trên gối nên mới nhìn trẻ con đều sợ, người lớn thì ái ngại ít tiếp xúc.

Nhà chú Nhi cuối xóm, ngăn cách với bìa rừng một con đường mọc đầy xương rồng và cây gai, sơ ý là gai đâm vào tay, xóc vào chân ngay. Chú Nhi là người siêng năng, không để mình rảnh rỗi bao giờ. Cả một quả đồi lởm chởm đá tảng, mọc toàn cỏ tranh và sim mua cằn cỗi, rộng mênh mông như thế, chỉ vợ chồng chú đốt cỏ, dọn cây khuân đá, ngày qua ngày đã thành rẫy bắp, thửa đậu xanh ngút mắt. Chú còn bắt dòng nước chảy loanh quanh qua các triền đồi, rồi đổ xuống con suối kia phải rẽ dòng phục vụ cho dải đất sau nhà. Chú cùng mọi người khuân đá đắp đập, be bờ, nối ống. Nhờ thế dải đất cằn, toàn đá gan gà đã được hồi sinh. Người trong vùng nhắc đến chú ai cũng đều thán phục. Chú lầm lũi làm việc và kéo thanh niên trai tráng trong vùng khai hoang, biến vùng đất khô cằn dần dần khoác lên màu xanh của hoa màu và cây ăn trái.

***

Có tiếng sột soạt, rồi tiếng lê dép. Cô Khánh thấy chồng ngủ không được cũng trở dậy. Chú Nhi nhìn vợ trìu mến rồi lại đưa mắt lên đồi keo. Cô Khánh xách chiếc ghế con cho chồng ngồi còn cô đứng bên cạnh, giọng hồ hởi:

- Chẳng mấy chốc là thu hoạch anh nhỉ?

Là cô đang nói về đồi keo đang xanh tốt kia, chỉ còn vài năm nữa là thu hoạch, bán cho công ty giấy. Nhìn đồi keo xanh bạt ngàn, cô không giấu được niềm vui đang trào dâng trong lòng. Nghĩ lại, cô cũng đôi lúc rùng mình vì công sức đã đổ xuống của hai vợ chồng. Ông bà ta nói chẳng sai, thuận vợ thuận chồng tát bể Ðông cũng cạn. Nhìn vẻ điềm đạm, ánh mắt từng trải vững vàng của chú Nhi không ai biết được bên trong trái tim chú dường như đang âm thầm tức nghẹn, nhức nhối, khiến chú nhiều lúc vật vã bất lực. Ấy là cô nghĩ về chuyện sinh hoạt riêng tư vợ chồng. Từ ngày về với nhau, cô mong mỏi được hạnh phúc, được viên mãn. Nhưng cả cô và chú vẫn chờ mong và hy vọng.

Chú Nhi loay hoay trong mớ bùng nhùng nghĩ suy về sự bất lực, đôi lúc chỉ nghĩ tới không thôi mà từ trán đến lưng đột nhiên vã mồ hôi ra như tắm. Chú nhắm nghiền mắt, ngã vật ra giường, hộc lên tức nghẹn. Những lúc ấy cô thương chú lắm, ghì chú vào khuôn ngực mình, vỗ vỗ lên lưng. Cô khóc! Rồi chú cũng khóc.

Có lẽ vết thương ngày cũ khiến cố gắng của cả hai vợ chồng đều vô ích. Cô chú mong một đứa con, nhưng đã nhiều năm, đất đồi hoang đã màu mỡ thêm nhiều, cây đã lên xanh bao mùa trái ngọt nhưng dưới mái nhà của họ - nay đã thật sự là mái nhà - vẫn chưa có tiếng cười con trẻ bi bô.

Cô Khánh gặp chú Nhi trong trại thương binh nặng. Cô là y tá kiêm cấp dưỡng. Hằng ngày cô chăm sóc cho mấy chục thương binh trở về từ nước bạn. Cô là người phụ nữ kém nhan sắc nhưng hiền lành, vui tính, lại hát rất hay. Mấy chú thương binh rất quý mến cô, hay yêu cầu cô hát cho nghe mỗi khi rảnh. Một hôm chú Nhi bị sốt, di chứng của những ngày băng rừng lội suối còn sót lại. Người chú run lên từng hồi bần bật, mắt trắng dã trừng trợn. Cả trại nhốn nháo, các y bác sĩ tập trung cấp cứu. Chứng kiến sự vật vã của người mình thầm thương, cô Khánh không kiềm lòng được, cô òa lên và ôm choàng cả thân người đang thoắt lạnh thoắt nóng của chú Nhi. Lạ thay, chừng mười phút sau cơn sốt dứt. Cô Khánh thẹn thùng, e ngại, chú Nhi quờ tay nắm chặt tay cô, ánh mắt chan chứa hàm ơn vô bờ bến.

Họ về ở với nhau sau đó mấy tháng. Mà chuyện nên vợ thành chồng của hai cô chú cũng lắm gian nan. Ðến giờ nghĩ lại, cô Khánh vẫn không tin mọi chuyện đến với cô dễ dàng như thế. Nằm bên chú Nhi, liếc nhìn con mắt lành, dưới cặp chân mày rậm, cương trực, cô Khánh từng thốt lên rằng, cô sinh ra là để thuộc về chú. Dù có phải đi khắp chân trời góc biển nhưng một khi hai người luôn nắm chặt tay nhau, vững tin thì gian khổ như thế nào cũng sẽ vượt qua. Và sự thật là hai cô chú đã chứng minh được điều đó.

***

Năm nay thời tiết thay đổi, mới giữa tháng mà mưa như bão lũ. Rẫy khoai mới giâm hom, vạt đậu xanh cũng vừa mới trỉa. Mưa gió từ đêm qua đến giờ chắc xói lở cả rồi. Chú Nhi ngồi trong nhà nhìn từng bọng nước từ máng xối trút xuống, ào ạt chảy ra ngoài cái rãnh trước sân, chép miệng liên tục. Nhìn lên đồi, những tán keo oằn rạp, đung đưa trước gió. Cơn lạnh thốc mạnh, khiến chú rùng mình. Mùa mưa bão về, cả làng co ro. Mọi công việc đồng áng, nương rẫy đều ngưng trệ. Cô Khánh đi chợ về, ướt từ đầu đến chân, run lẩy bẩy. Mưa to quá có tấm áo mưa choàng cũng như không. Cô nói qua tiếng mưa:

- Anh à, kế hoạch cứu trợ cho bà con trong vùng dịch như thế nào rồi?

Việc ấy, chú đang tính cả rồi. Chỉ còn chờ ngớt mưa, chú sẽ xuống trụ sở thôn chốt lại với anh em. Nhưng nghe vợ nói thế, chú Nhi mỉm cười, ý nhị:

- Em yên trí đi. Chỉ còn chốt lại vài chuyện nhỏ lẻ thôi! Mau thay đồ cho ấm, phải giữ gìn sức khỏe chứ!

Chỉ hai ngày thôi nhưng chú Nhi đã huy động, quyên góp được một lượng hàng hóa khá lớn. Ngoài ra các thứ nhu yếu phẩm, chú còn xin được một ít thuốc thông thường và cả tiền mặt nữa. Cô Khánh chở chú xuống trung tâm xã, thuê xe. Hàng tập kết ở nhà văn hóa thôn. Thanh niên được huy động đến sắp xếp, đóng bao. Chú Nhi bàn với cô Khánh rút số tiền dành dụm năm sau sửa lại nhà bếp. Sợ vợ không đồng ý, chú nói thêm rằng thu hoạch keo sẽ bù vào chỗ ấy. Cô Khánh biết tính chồng hay lo nên cầm tay chú Nhi lắc lắc:

- Anh yên tâm, em đã tính đâu vào đấy rồi! Coi như mình chia vui với mọi người mà!

Hôm Hội cựu chiến binh họp tổng kết thi đua, chú Nhi được tuyên dương. Chú bảo, có gì đâu, ai cũng có thể làm như thế mà. Chú ngần ngừ định nói thêm gì đó, nhưng ngó xuống phía cô Khánh, chú lại thôi, chỉ cười cười…

Nhìn chú Nhi tập tễnh ra về lúc ban trưa, tiếng nạng gỗ gõ xuống mặt đường khô khốc, ai cũng chạnh lòng. Nhưng rồi, chính nụ cười lạc quan và mấy câu trêu đùa của chú khiến mọi người thay đổi cách nhìn. Dưới bóng mát tàn trứng cá, nhìn lên vạt đồi xanh mướt, chú cảm thấy lòng nhẹ nhõm, yên bình và mọi vất vả, lo phiền tan biến.

Ðến cả những cánh đồi cỏ tranh, toàn sỏi với đá trập trùng kia mà còn thành đồi keo ngút ngàn được, thì cớ gì hạt hy vọng không nảy mầm lên xanh, chú Nhi cứ tủm tỉm cười.

Hạnh phúc mỉm cười

(BGĐT) - Em là đứa con gái thiếu tình thương của mẹ từ rất lâu. Ngày mẹ bỏ nhà đi em còn rất nhỏ, tại sao mẹ lại bỏ đi và bỏ lại em – em vẫn luôn tự hỏi. Từ ấy, em sống cùng bố trong căn nhà cũ kỹ. Nhiều năm sau đó, tin tức về mẹ vẫn bặt vô âm tín.

Lạc thảo

(BGĐT) - Dân đồi Cỏ Xước nhận được lời mời ăn cỗ cưới con trai lão Chiềng tất thảy đều bất ngờ vì Ca lấy Miền, chính là con gái nuôi lão đã đem về khi Miền đi ăn xin ngoài chợ Khoát. Lão Chiềng giết một con dê to nhất đàn, mua thêm một con lợn nữa để ngả cỗ, lại mời hết dân vùng đồi đến dự, tất cả đều say ngất ngưởng.

Bà lão nhà quê

Đang bổ cau ở ngoài hiên, bà cụ The nghe điện thoại reo trong nhà và tiếng cháu gái léo nhéo.
- Huệ, ai gọi đấy?
- Dạ, bác Thành.