Thứ năm, 25/04/2024
Bắc giang 28 °C / 25 - 32 °C
Hotline: +84.0204.3 856 624

Việt Yên >> Lịch sử - Văn hóa
Chia sẻ:
icon
0.5 1.0 1.5

Thám hoa Thân Cảnh Vân - nối dõi truyền thống khoa bảng của gia tộc

Cập nhật: 15:41 ngày 18/11/2016
(BGĐT) - Thân Cảnh Vân sinh năm Qúy Mùi (1463) ở làng Yên Ninh (tên Nôm là làng Nếnh), xưa thuộc huyện Yên Dũng, trấn Kinh Bắc, nay thuộc thị trấn Nếnh, huyện Việt Yên (Bắc Giang). Ông là con của tiến sĩ Thân Nhân Tín, cháu đích tôn Phó nguyên súy Hội tao đàn nhị thập bát tú Thân Nhân Trung.

{keywords}

Thám hoa Thân Cảnh Vân được khắc tên tuổi trên bia đá tại Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội).

Làng quê ông từng nổi tiếng có truyền thống thi thư và họ Thân nhà quan Thám hoa Thân Cảnh Vân là một gia tộc nổi danh về truyền thống khoa bảng tiêu biểu ở làng quê Yên Ninh với cụ khải tổ mở đường cử nghiệp là Thân Nhân Trung đỗ tiến sĩ năm 1469. Sau Thân Nhân Trung là hai người con trai: Thân Nhân Tín (đỗ tiến sĩ năm 1490) và Thân Nhân Vũ (đỗ tiến sĩ năm 1481). Thân Cảnh Vân là con nhà quan, lại sinh ra ở một làng quê có truyền thống thi thư nên có điều kiện học hành. Do vậy, năm 25 tuổi, ông dự khoa thi Đinh Mùi, niên hiệu Hồng Đức thứ 18 (1487) đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ Đệ tam danh, dự hàng Thám hoa.

Sách các nhà khoa bảng Việt Nam chép: “Thân Cảnh Vân người xã Yên Ninh, huyện Yên Dũng - nay là thôn Yên Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Hà Bắc là cháu nội Thân Nhân Trung, con của Thân Nhân Tín, 25 tuổi đỗ đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ Đệ tam danh (Thám hoa) khoa Đinh Mùi, niên hiệu Hồng Đức thứ 18 (1487) đời vua Lê Thánh Tông, làm quan đến chức Thị lang”.

Sau khi đỗ đại khoa, Thân Cảnh Vân đã được triều đình ghi khắc tên, tuổi lên bảng vàng bia đá ở Quốc Tử Giám. Tính từ khoa thi tiến sĩ năm 1442 đến năm 1779 được khắc tên ở văn bia Quốc Tử Giám có tất cả 59 vị đậu Thám hoa, Thân Cảnh Vân đứng hàng thứ 9.

Sau khi được dự lễ ban yến ở triều đình dành cho những người đỗ đạt cao,  Thám hoa Thân Cảnh Vân tiến hành nghi thức lạy tạ vinh quy. Ông vinh quy bái tổ về quê Yên Ninh, bà con trong họ ngoài làng tổ chức nghi lễ hết sức long trọng để đón rước quan tân khoa thứ 5 của làng quê khoa bảng. Sau đó ít ngày, ông tạm biệt gia đình, họ mạc và quê hương để hồi triều thi hành công vụ.

Thám hoa Thân Cảnh Vân làm quan ở chức Thị lang trong triều, cùng làm việc với ông nội là Thân Nhân Trung, với chú ruột là Thân Nhân Vũ, sau nữa là với cha Thân Nhân Tín và các quan đồng hương Nguyễn Kính, Ngô Văn Cảnh, Đỗ Văn Quýnh.

Như vậy, cha, con, ông, cháu Thám hoa Thân Cảnh Vân trước sau có tới 4 người đỗ đại khoa và làm quan cùng triều. Trước cảnh thịnh đạt của gia đình họ Thân, vua Lê Thánh Tông từng ca ngợi:

“Thập Trịnh đệ huynh liên quý hiển
Nhị Thân phụ tử mộc ân vinh”.
(Mười anh em nhà họ Trịnh cùng hưởng phú quý
Hai cha con nhà họ Thân đều được ân vinh).

Vào đầu thế kỷ XVI - thời gian quan Thị lang Thân Cảnh Vân còn đảm trách công vụ cho triều đình nhà Lê nhưng những mâu thuẫn nội tại của chế độ này đã dẫn đến sự bùng nổ phong trào khởi nghĩa nông dân và những cuộc xung đột triền miên giữa các phe phái phong kiến. Quốc gia phong kiến bước vào giai đoạn suy yếu kéo dài. Trước thực trạng triều chính như vậy, các quan chức, những người trung thần nghĩa khí mấy đời ăn lộc nhà Lê, suốt đời cống hiến cho sự nghiệp nhà Lê như cha con, ông cháu quan Thám hoa - Thị lang Thân Cảnh Vân không khỏi chán chường, cám cảnh cho thời cuộc biến loạn.

Năm Tân Mão (1531), đời Mạc Đăng Dung, sau hơn 40 năm tận tâm tận lực phục vụ triều chính nhà Lê, quan Thị lang Thân Cảnh Vân qua đời, thọ 68 tuổi. Cũng từ đó đến hết thời kỳ phong kiến nhà Nguyễn sau này, họ Thân không có ai theo con đường khoa bảng để phục vụ triều đình phong kiến nữa.

Ngày nay, ở làng quê Yên Ninh có đền thờ các tiến sĩ, trong đó có Thân Cảnh Vân. Đình Yên Ninh cũng là nơi dân làng tưởng nhớ tới vị Thám hoa này.

Thu Hường

Chia sẻ:

Ý kiến bạn đọc (0)

Bình luận của bạn...