Viên chức dân số xã Lương Phong (Hiệp Hòa) vận động người dân thực hiện các biện pháp KHHGĐ.

Khó triển khai công việc

Những năm gần đây, Vô Tranh là một trong những xã có tỷ lệ sinh con lần ba trở lên cao nhất huyện Lục Nam. Năm 2016, toàn xã có 24 trẻ sinh ra là con thứ ba, chiếm tỷ lệ 15,9%. Riêng 6 tháng đầu năm 2017, xã có 11 cháu được sinh ra là con thứ ba. Ông Vũ Văn Mạnh, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Nhiều năm, xã chưa có viên chức dân số đã ảnh hưởng tới công tác tuyên truyền, phổ biến, vận động người dân thực hiện chính sách KHHGĐ”. Năm 2017, UBND xã thực hiện chiến dịch truyền thông cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Do địa bàn rộng lại không có cán bộ “đầu mối” nắm bắt, triển khai công tác dẫn đến việc tuyên truyền sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, phổ biến kiến thức giới, sức khỏe sinh sản cũng chưa thực hiện thường xuyên. Được biết, huyện Lục Nam đang thiếu 5 viên chức dân số ở các xã: Vô Tranh, Trường Sơn, Lan Mẫu, Cương Sơn, Thanh Lâm. Đây chủ yếu là địa bàn miền núi, vùng xa, trình độ dân trí không đồng đều. 5 năm trở lại đây (2012-2016), Lục Nam có tỷ số mất cân bằng giới tính luôn ở mức báo động (từ 120-126 nam/100 nữ). Đặc biệt, tỷ lệ sinh con lần ba trở lên cao nhất tỉnh (12,6% năm 2016 và 12,57% trong 6 tháng đầu năm 2017).

Không chỉ riêng huyện Lục Nam, huyện Lục Ngạn thiếu 4; Việt Yên thiếu 3; Hiệp Hòa thiếu 2 viên chức dân số xã... Toàn tỉnh có 23 xã chưa có viên chức dân số, chiếm tỷ lệ 10% tổng số xã, phường, thị trấn trên địa bàn. Các địa phương này đều gặp khó khăn trong tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách KHHGĐ. Xã Thượng Lan (Việt Yên) đang thiếu cán bộ dân số. Từ năm 2014 đến nay, tại đây có tỷ số giới tính khi sinh luôn ở mức hơn 140 nam/100 nữ. Xã Đông Lỗ (Hiệp Hòa) có tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên là 12,3%. Các xã Phong Minh, Phong Vân, Sa Lý (Lục Ngạn) đều có trẻ em sinh ra là con của các bà mẹ dưới 20 tuổi. Các huyện thiếu viên chức dân số xã như Hiệp Hòa, Lục Nam, Lục Ngạn, Việt Yên... đều có tỷ lệ sinh con lần ba ở mức cao và tỷ số giới tính khi sinh từ 114-120 nam/100 nữ trong nhiều năm liên tục.

Đào tạo đội ngũ kế cận

Qua tìm hiểu, các địa phương chưa đủ viên chức dân số là do cán bộ tiền nhiệm nghỉ chế độ hưu trí, chuyển công tác, trong khi thời gian qua chưa có đợt tuyển dụng mới. Theo ông Nguyễn Đức Toàn, Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Nam: Địa phương đang đối diện với thách thức tăng sinh và tỷ lệ mất cân bằng giới tính ở mức cao trong bối cảnh thiếu cán bộ dân số cấp xã. Cấp ủy, chính quyền ở nhiều xã chưa quan tâm đúng mức, không chỉ đạo quyết liệt thực hiện công tác dân số,  KHHGĐ tại địa phương. Một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu, vi phạm chính sách dân số, gây khó khăn cho tuyên truyền, vận động nhân dân. Để khắc phục, UBND huyện yêu cầu các xã, thị trấn nâng cao chất lượng công tác tham mưu, chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các ngành đoàn thể, cộng tác viên dân số, y tế thôn, bản trong việc tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện chính sách dân số, tư vấn, hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản hiện đại, thực hiện mô hình gia đình ít con. Quyết liệt xử lý kỷ luật các trường hợp vi phạm; đánh giá xếp loại người đứng đầu cơ quan, đơn vị để xảy ra tình trạng này.

Đội ngũ cán bộ dân số cơ sở là lực lượng nòng cốt trong việc tuyên truyền, vận động người dân thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và là nhân tố quan trọng góp phần thúc đẩy địa phương hoàn thành các chỉ tiêu về dân số, KHHGĐ. Để tháo gỡ khó khăn, gần đây, UBND các huyện, TP đã chỉ đạo những xã thiếu viên chức dân số triển khai ký hợp đồng lao động dài hạn với vị trí công việc này. Một số xã như Đèo Gia (Lục Ngạn), Thanh Lâm (Lục Nam) chưa bổ sung được cán bộ hợp đồng, trung tâm dân số, KHHGĐ huyện cử nhân viên trực tiếp phụ trách xã.

Bà Ngô Thị Lương, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cho biết: Trong thời gian tới, đơn vị sẽ tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ dân số cơ sở. Trước mắt, trung tâm dân số - KHHGĐ các huyện, TP chú trọng bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ cơ sở, nhất là đào tạo kỹ năng chuyên sâu cho nhân viên hợp đồng, người làm công tác kiêm nhiệm ở những nơi đang thiếu cán bộ. Huy động đội ngũ cộng tác viên dân số thôn, bản, tổ dân phố tích cực tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân không vi phạm chính sách.

Về lâu dài, để có đủ đội ngũ cán bộ đạt tiêu chuẩn chuyên môn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, định hướng nhân dân thực hiện chính sách dân số ở địa phương, Sở Y tế đề xuất chương trình phối hợp với Sở Nội vụ và UBND các huyện, TP triển khai kế hoạch tuyển dụng bổ sung đủ viên chức dân số cấp xã.

Minh Thu