Khoảng trống về BHXH ở hợp tác xã
Khó do cơ chế hoạt động
Theo quy định của Luật BHXH, lao động làm việc tại các đơn vị, doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ kinh doanh cá thể... có hợp đồng lao động từ một tháng trở lên hoặc cán bộ quản lý HTX có hưởng lương phải tham gia BHXH bắt buộc.
Tuy nhiên, theo thống kê của BHXH tỉnh, toàn tỉnh 74 HTX đóng BHXH bắt buộc cho 609 NLĐ (chủ yếu là cán bộ quản lý). Ngoài ra số thành viên, NLĐ tham gia BHXH tự nguyện cũng rất thấp. Con số này cho thấy số lượng người cũng như HTX chưa thực hiện Luật BHXH còn nhiều.
HTX Dịch vụ tổng hợp và sản xuất nông nghiệp Lúa vàng (Yên Dũng) đóng BHXH đầy đủ cho nhân viên văn phòng. Ảnh: Nhân viên HTX chăm sóc vật nuôi. |
Nguyên nhân là do các HTX quy mô nhỏ, cơ chế hoạt động theo kiểu mô hình gia đình; lực lượng lao động dồi dào song chủ yếu là thời vụ, tuổi cao nên không hào hứng tham gia. Thêm nữa, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận cán bộ quản lý HTX chưa cao.
Được thành lập năm 2016 từ những hộ làm nấm thủ công, sau 3 năm phát triển, HTX Dịch vụ nông nghiệp Tiên Tiến (Lạng Giang) không ngừng mở rộng, đầu tư trang thiết bị máy móc, tăng năng suất, sản lượng. Đến nay, HTX có 2,5 nghìn m2 sản xuất nấm sò, mộc nhĩ, rơm; 2 nghìn m2 nhà lưới trồng các loại rau ăn lá và một nhà lạnh sản xuất nấm cao cấp (đùi gà, ngọc châm).
Theo bà Đoàn Thị Cầu, Giám đốc HTX, thời điểm này ít việc nên chỉ có 6 lao động địa phương làm thường xuyên. Khi vào vụ nấm, HTX phải thuê tổng số gần 20 lao động tham gia các công việc như: Làm bịch, trồng, hái nấm, đóng gói sản phẩm... Thực tế, việc thuê NLĐ chỉ thoả thuận bằng miệng, tính theo công nhật, không có hợp đồng lao động theo quy định nên rất khó đóng bảo hiểm.
“Thời gian tới, khi kinh doanh ổn định, có lãi, chúng tôi sẽ đóng bảo hiểm cho cán bộ quản lý và vài NLĐ gắn bó lâu dài với cơ sở”, bà Cầu cho biết thêm. Hiện HTX chưa có ai tham gia BHXH.
Đứng chân trên địa bàn TP Bắc Giang, HTX sản xuất mỳ gạo Dĩnh Kế có hơn 10 năm hoạt động với 20 thành viên và 40 NLĐ thường xuyên. Trung bình mỗi tháng sản xuất 18 tấn mỳ. Ông Giáp Đông Phong, Giám đốc HTX cho biết: HTX sản xuất theo hình thức hộ gia đình liên kết, tự làm, tự thu, không trả lương, không có hợp đồng lao động.
“Tôi cũng tuyên truyền về chính sách bảo hiểm cho các xã viên nhưng mọi người cơ bản tuổi cao (ngoài 50 tuổi) nên không mấy mặn mà. Từ tháng 1-2019, ngoài tôi thì có thêm 2 xã viên đóng BHXH tự nguyện, 4 thành viên còn lại của Hội đồng quản trị cũng chưa tham gia”, ông Phong chia sẻ.
Đẩy mạnh tuyên truyền, tăng cường kiểm tra
Theo ông Hà Văn Bé, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội (HĐND tỉnh), việc phát triển đối tượng tham gia BHXH ở các HTX là rất quan trọng nhưng kết quả đạt thấp. Về nguyên nhân, ngoài khó khăn của HTX còn do công tác thanh tra, kiểm tra của ngành chức năng không thường xuyên. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật bảo hiểm tới nhóm đối tượng này tại các địa phương chưa hiệu quả.
Thống kê của Liên minh HTX tỉnh, tính đến hết tháng 3-2019, toàn tỉnh Bắc Giang có 711 HTX hoạt động, trong đó chủ yếu sản xuất lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản. Tuy nhiên chỉ khoảng 75% số HTX được đánh giá hoạt động hiệu quả; thu nhập trung bình của xã viên từ 1,8 triệu đồng đến 2,2 triệu đồng/người/tháng. |
Thực tế cho thấy, bản thân người đứng đầu các HTX quan tâm đến chế độ chính sách, an sinh xã hội đối với NLĐ thì việc chấp hành pháp luật của các đơn vị này được nâng lên. Ví như HTX Dịch vụ tổng hợp và sản xuất nông nghiệp Lúa vàng (Yên Dũng) 5 năm nay tham gia đầy đủ BHXH cho 12 nhân viên văn phòng và cán bộ quản lý. Ông Nguyễn Trung Điện, Giám đốc HTX cho biết: “Đây vừa là trách nhiệm của HTX với NLĐ, vừa giúp họ yên tâm, gắn bó hơn với tổ chức. Đối với NLĐ thời vụ, làm công nhật, chúng tôi cũng giới thiệu họ tham gia BHXH tự nguyện”.
Để từng bước lấp đầy “khoảng trống” về BHXH tại các HTX, mới đây, thông qua đợt giám sát về việc chấp hành Luật BHXH giai đoạn 2016-2018 trên địa bàn tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh đã yêu cầu BHXH các huyện, TP thống kê đầy đủ số HTX để có kế hoạch tuyên truyền, vận động; tăng cường thông tin, tuyên truyền chính sách, trình tự, thủ tục và thụ hưởng chế độ để NLĐ thấy rõ lợi ích, trách nhiệm của việc tham gia; thường xuyên, thanh tra, kiểm tra theo quy định…
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, ngoài nỗ lực của ngành bảo hiểm cần sự vào cuộc của các cấp chính quyền địa phương, trực tiếp là cơ quan BHXH phối hợp cùng Sở Lao động - Thương binh và xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh, Liên minh HTX tỉnh rà soát lại toàn bộ số NLĐ và cán bộ quản lý HTX. Từ đó, sẽ đánh giá và yêu cầu đơn vị tham gia BHXH theo quy định. Đồng thời, tổ chức thanh, kiểm tra; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật BHXH cho cán bộ quản lý HTX.
Nhật Tiến
Ý kiến bạn đọc (0)