Theo đánh giá từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới, đứng thứ ba tại ASEAN sau Indonesia và Philippines. Điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành thì Việt Nam hiện có tới 45% người hút thuốc lá (cứ hai người có một người hút thuốc). Do nhu cầu của thị trường có xu hướng tăng cao khiến tình hình buôn lậu thuốc lá càng trở nên phức tạp, với số lượng lớn.

Mặt hàng “màu mỡ”

Tang vật thuốc lá buôn lậu bị thu giữ.   Ảnh TTXVN

Theo khảo sát, Việt Nam được đánh giá là thị trường tiêu thụ thuốc lá lậu lớn thứ 2 trong số 11 quốc gia châu Á. Trong những năm gần đây, liên tiếp các vụ buôn lậu thuốc lá điếu, thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử được bắt giữ với số lượng và quy mô ngày càng lớn.

Trong đầu tháng 1/2020, Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan phối hợp với Hải quan TP Hồ Chí Minh phát hiện và thu giữ lô hàng gồm 400 cây thuốc lá làm nóng theo đường hàng không từ Nga về TP Hồ Chí Minh với tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng.

Trước đó, vào ngày 19/3, Đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (Hải đội 1)- Cục Điều tra chống buôn lậu của Tổng cục Hải quan đã phát hiện tàu có 22 thuyền viên là người nước ngoài, vận chuyển khoảng 8.549 kiện (tương đương hơn 4,2 triệu bao thuốc lá điếu các loại).

Tình trạng buôn lậu thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, thuốc lá điếu trở nên phức tạp hơn, dẫn đến nhiều mặt hàng không rõ nguồn gốc, không đạt chuẩn, độc hại, dễ dàng đến tay người tiêu dùng.

Hiện nay tại Việt Nam thuốc lá thế hệ mới được mua bán thông qua đường xách tay. Tình trạng buôn lậu thuốc lá thế hệ mới gia tăng khiến nhà nước thất thu ngân sách. Với thực trạng này, có thể thấy nhu cầu cấp thiết về hành lang pháp lý chính thức cho thuốc lá thế hệ mới.

Hoàn thiện khung hành lang pháp lý

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, vẫn còn hơn 1 tỷ người tiếp tục hút thuốc lá vào năm 2025. Do đó, giải pháp giảm thiểu tác hại thuốc lá là một trong những phương pháp phù hợp cho việc hướng đến một xã hội không khói dựa trên việc đáp ứng nhu cầu thực tế của những người hút thuốc lá trưởng thành.

Hiện nay, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới ngày càng phổ biến trên thế giới và ở cả Việt Nam. Tuy nhiên, sản phẩm này hiện đang chưa có khung hành lang pháp lý cụ thể, rõ ràng. Các sản phẩm thuốc lá gồm thuốc lá điếu, thuốc lá làm nóng, thuốc lá thế hệ mới đã được lưu hành tại các kênh không chính thức bằng các hình thức bán hàng trên mạng xã hội. Điều này gây thiệt hại không chỉ về kinh tế trong vấn đề thất thoát thuế của nhà nước, mà còn tác động lên sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng nếu họ vẫn sử dụng từ các nguồn hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Thực tế, hiện nay trên thị trường việc buôn bán thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng đang phổ biến và thường được quảng cáo hàng Âu-Mỹ xách tay. Đây là mặt hàng không có nguồn gốc rõ ràng, không quản lý chất lượng vì cho đến nay thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, thuốc lá thế hệ mới chưa được đưa vào danh mục quản lý dẫn đến việc các loại thuốc lá thế hệ mới trên thị trường không được kiểm soát chất lượng. Cũng chính vì thế, nhiều cơ quan quản lý cũng đau đầu khi xử lý các vụ việc này vì còn thiếu các quy định.

Tổ chức Y tế thế giới đã công nhận thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá, vì vậy chịu sự điều chỉnh của Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC). Tại Việt Nam, do sản phẩm được sản xuất từ nguyên liệu thuốc lá nên được coi là sản phẩm thuốc lá khác theo định nghĩa của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá. Do đó, thuốc lá làm nóng cần được quản lý và chịu sự điều chỉnh của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã xuất hiện một số bất cập như một số quy định chưa đảm bảo tính thống nhất với Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; văn bản không còn phù hợp như mức xử phạt một số hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến phòng, chống tác hại thuốc lá còn thấp, chưa đủ tính răn đe, chưa thống nhất; mức thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá còn thấp.

Bộ Y tế đang nghiên cứu và đề xuất Quốc hội xem xét đưa các loại thuốc lá điện tử vào loại hàng hóa cấm kinh doanh, tiêu dùng và quản lý chặt thuốc lá làm nóng. Cơ quan này cũng đề xuất sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó tăng thuế đối với thuốc lá.

Với mục tiêu kiểm soát việc quảng cáo sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là sản phẩm thuốc lá mới trên môi trường mạng như Youtube, Facebook…, Bộ Y tế đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông có biện pháp kiểm soát chặt chẽ môi trường Internet đối với loại hình thuốc lá.

Bộ Y tế cũng tăng cường công tác giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá và các quy định pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá, ưu tiên các hoạt động truyền thông ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá trong giới trẻ.

Việt Nam là thị trường tiêu thụ thuốc lá tiềm năng. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần có biện pháp tổng thể, quyết liệt nhằm ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn tồn tại nhiều năm qua.

Bắt 2 vợ chồng vận chuyển gần 4.500 bao thuốc lá lậu qua biên giới

Ngày 21/5, Bộ đội Biên phòng Thanh Hóa đã phát hiện, bắt giữ 2 đối tượng đang vận chuyển gần 4.500 bao thuốc lá ba số lậu qua biên giới.

Thuốc lá-"kẻ thù" của nhan sắc

Nếu vẫn giữ thói quen hút thuốc, bạn cần phải chấm dứt ngay trước khi các dấu hiệu ảnh hưởng càng trở nên rõ ràng. Sẽ ra sao nếu mỗi một điếu thuốc để lại một vết rỗ màu đen trên khuôn mặt? Hút thuốc lá làm mất đi vẻ hấp dẫn của cơ thể. Dưới đây là 12 tác hại của thuốc lá đối với nhan sắc của bạn.

Bỏ thuốc lá và đi bộ mỗi ngày, tăng tuổi thọ 12 năm

Bí quyết kéo dài sự sống không ở đâu xa mà đến từ chính thói quen sinh hoạt hàng ngày. Trên tờ Circulation, các nhà khoa học Harvard (Mỹ) đã chỉ ra các quy tắc giúp bạn có thêm 12-14 năm tuổi thọ.

Cách làm sạch phổi khi cai thuốc lá

Luyện tập thể dục thường xuyên để cung cấp oxy, chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp phổi nhanh chóng được làm sạch sau khi cai thuốc lá.

6 xe buýt bị thiêu rụi vì vài mẩu thuốc lá

6 chiếc buýt trong bãi đỗ ở tỉnh Sơn Tây cháy ngùn ngụt sau khi một số nhân viên của hãng lữ hành hút thuốc trong xe, hôm 10/5.

Cưỡng chế, thu hồi tài sản của Công ty cổ phần Thuốc lá và Thực phẩm Bắc Giang

(BGĐT) - Sáng 6/5, Chi cục Thi hành án dân sự TP Bắc Giang phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức cưỡng chế thu hồi tài sản thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật đối với Công ty cổ phần Thuốc lá và Thực phẩm Bắc Giang. Nguyên nhân cưỡng chế là do Công ty không có khả năng trả nợ ngân hàng. 

PV (Vietnam+)