Xin ông cho biết, thời gian qua BĐKH diễn ra trên địa bàn tỉnh Bắc Giang như thế nào?

BĐKH diễn biến phức tạp trên phạm vi toàn cầu và cả nước. Riêng tại Bắc Giang, những năm gần đây, thời tiết rất khác thường, không theo quy luật. Đơn cử, đầu tháng 5 vừa qua vẫn còn những ngày lạnh như mùa đông, thậm chí có hoa sữa nở trong khi loài hoa này thông thường chỉ nở vào mùa thu, mùa đông. Có thời điểm trời rất nóng song cũng có lúc rất lạnh; biên độ dao động nhiệt độ trong ngày lớn. Điều này đã gây ra hiện tượng sốc nhiệt ở cây trồng, vật nuôi.

Ông Dương Thanh Tùng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Bắc Giang.

Nhìn chung, mưa lớn, nắng nóng, rét hại… tại tỉnh diễn ra nhiều hơn. Số đợt nắng nóng kéo dài bất thường tăng, đôi khi nhiệt độ ngoài trời lên tới hơn 40 độ C. Các năm 2016, 2017, 2018 liên tiếp là mùa đông ấm.

Những hiện tượng bất thường trên đã tác động đến sản xuất nông nghiệp của tỉnh ra sao, thưa ông?

BĐKH cũng đã làm tăng khả năng phát triển sâu bệnh, dịch bệnh, dẫn đến giảm năng suất và sản lượng trong sản xuất; tăng nguy cơ rủi ro đối với nông nghiệp, đặc biệt là các khu vực phát triển trọng điểm về nông nghiệp.

Thực tế, sản xuất nông nghiệp của tỉnh thời gian qua chịu ảnh hưởng lớn của điều kiện thời tiết, khô hạn kéo dài, xảy ra lũ lụt, cháy rừng... Diễn biến phức tạp của điều kiện thời tiết đã tác động đến sinh trưởng, phát triển của cây trồng, vật nuôi. 

Như đã nói ở trên, mùa đông ấm là một trong những nguyên nhân khiến sản lượng vải thiều toàn tỉnh sụt giảm vào năm 2017, 2019. Đây là giống cây đặc thù, đòi hỏi nhiệt độ lạnh sâu mới có thể ra hoa, đậu quả, chất lượng tốt. Do số giờ lạnh không đủ nên nhiều vườn vải mất mùa, thất thu.

Ngoài ra, sự gia tăng nhiệt độ và độ ẩm trong không khí qua từng năm là một trong những nguyên nhân làm xuất hiện nhiều sâu bệnh hại ở cây trồng. Trong đó, nhiều đối tượng dịch hại mới như: Sâu keo mùa thu, lùn sọc đen phương Nam.

Đặc biệt, hơn 3 tháng qua, dịch tả lợn châu Phi hoành hành khắp tỉnh khiến hàng trăm nghìn con lợn phải tiêu hủy. Nguyên nhân của tình trạng này ngoài chưa có vắc-xin phòng bệnh, vi rút lây lan nhanh còn do điều kiện thời tiết rất thuận lợi cho bệnh bùng phát nhanh. Thủy sản cũng có không ít diện tích thiệt hại do giá rét, dịch bệnh.

Hậu quả mà Bắc Giang phải gánh chịu từ sự tác động trên không hề nhỏ. Ông có thể thông tin cụ thể hơn?

Trong giai đoạn 2009 - 2018, BĐKH làm gia tăng hiện tượng thời tiết tiêu cực tại tỉnh như: Xuất hiện mưa đá, dông lốc, sạt lở đất. 5 năm gần đây, mỗi năm toàn tỉnh có khoảng 10 nghìn ha cây trồng bị thất thu do thiên tai; diện tích cây trồng bị ảnh hưởng do hạn hán khoảng 8.500 ha. Tổng thiệt hại sản xuất hàng trăm tỷ đồng.

Hằng năm, T.Ư, tỉnh phải bỏ ra hàng trăm tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Riêng năm 2017, ngân sách T.Ư hỗ trợ Bắc Giang 120 tỷ đồng để khắc phục hậu quả do mưu lũ gây ra và mỗi năm phân bổ cho tỉnh gần 20 tỷ đồng để chống hạn, bảo đảm cho người dân phát triển sản xuất.

Hợp tác xã Đồng Tâm 3, xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa đầu tư xây dựng nhà lưới trồng dưa nhằm hạn chế tác động bất lợi của thời tiết.

Theo cảnh báo của các chuyên gia, BĐKH trong thời gian tới tiếp tục gia tăng và ảnh hưởng nặng nề hơn. Trước tình hình trên, ngành nông nghiệp đã có giải pháp gì để ứng phó, thưa ông?

Sản xuất nông nghiệp của tỉnh còn những khó khăn như: Hệ thống thủy lợi yếu, thiếu vốn để tu bổ, sửa chữa; sản xuất nhỏ lẻ, manh mún phụ thuộc lớn vào thời tiết. Do vậy, theo tôi, sản xuất nông nghiệp cần từng bước thích ứng trong điều kiện của BĐKH.

Với vai trò, chức năng của mình, ngành nông nghiệp đã đề ra một số giải pháp chủ yếu để sản xuất nông nghiệp của tỉnh từng bước thích ứng với BĐKH. Trước hết rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển nông nghiệp của tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. 

Trong đó, bố trí cơ cấu thời vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi hợp lý phù hợp với điều kiện thời tiết của từng vùng; quy hoạch chăn nuôi, giết mổ, gia súc, gia cầm tập trung; tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm và phòng ngừa, kiểm soát ô nhiêm môi trường. Phối hợp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường trong chăn nuôi.

Nghiên cứu, thử nghiệm, nhân rộng các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống chịu với thời tiết bất thuận tốt gồm: Lúa BC15, TBR225, BG6. Đưa các giống rau có nguồn gốc ôn đới có khả năng chịu nhiệt vào gieo trồng trồng nhằm rải vụ thu hoạch… Ứng dụng quy trình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, chăn nuôi an toàn sinh học nhằm hạn chế sử dụng phân hóa học, thuốc BVTV...

Xây dựng và triển khai chiến lược quốc gia phòng, chống thiên tai; củng cố hệ thống đê, hồ đập, ưu tiên vùng thường xuyên chịu tác động của thiên tai. Bảo vệ, phục hồi, tái sinh rừng tự nhiên, đẩy mạnh trồng rừng, nhất là rừng phòng hộ đầu nguồn; ngăn chặn có hiệu quả nạn phá rừng, cháy rừng.

Tăng cường quản lý khu bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ nghiêm ngặt các loài động vật hoang dã, các giống cây trồng, cây dược liệu, vật nuôi có giá trị, loài quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng. Ngăn chặn sự xâm nhập, phát triển của sinh vật ngoại lai xâm hại.

Kinh nghiệm ở một số quốc gia Nhật Bản, Hàn Quốc cho thấy việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất đã hạn chế được tác động của thời tiết bất lợi. Ví như, dù ngoài trời có tuyết rơi, lạnh đến âm độ nhưng nhờ xây dựng nhà kính, nhà lưới cây trồng vẫn được giữ ấm, sinh trưởng phát triển tốt. 

Vì vậy, Sở đề nghị các huyện, TP tiếp tục xây dựng và nhân rộng các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giảm phụ thuộc vào thời tiết, bảo đảm năng suất, sản lượng cây trồng.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hiệu quả từ chọn mô hình sản xuất phù hợp

(BGĐT) - Nâng cao tiêu chí thu nhập được xem là mục tiêu quan trọng nhất để đánh giá kết quả giảm nghèo bền vững. Vì vậy, ngành chức năng, các địa phương trong tỉnh Bắc Giang đã lồng ghép, phân bổ nguồn hỗ trợ, nhân rộng các mô hình, dự án sản xuất, khơi dậy tính chủ động, tự lực vươn lên của người nghèo. 

Hiệp Hòa phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao

(BGĐT) - Từ đầu năm đến nay, huyện Hiệp Hòa triển khai thêm 8 mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nâng tổng số mô hình toàn huyện lên 17.

Hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình sản xuất, kinh doanh nông nghiệp an toàn

(BGĐT)- Ngày 21-8, Trung tâm Dịch vụ và Hỗ trợ nông dân (Hội Nông dân tỉnh Bắc Giang) tổ chức triển khai mô hình sản xuất, kinh doanh nông nghiệp an toàn “Nói không với thực phẩm bẩn” năm 2018; quy mô hơn 2 ha rau ăn lá tại huyện Hiệp Hòa.