(BGĐT) - Với phương châm giữ rừng là bảo vệ nguồn sống của chính mình, hàng chục năm nay, người dân xã Huyền Sơn, huyện Lục Nam (Bắc Giang) đã đoàn kết giữ rừng trên núi Huyền Đinh. Nhờ vậy, hàng trăm ha rừng tự nhiên xanh ngắt, che chở, cung cấp nguồn nước mát lành cho các thôn, làng.
|
Cán bộ kiểm lâm và người dân địa phương tuần tra, bảo vệ rừng Huyền Đinh. |
Nguồn sống của làng
Biết đến những câu chuyện huyền thoại về sông Lục, núi Huyền từ lâu nhưng đây là lần đầu tiên tôi đến nơi này. Suốt chặng đường từ thị trấn Lục Nam về đây trong tâm trí tôi luôn vang vọng câu hát "...xa xa dãy núi Huyền Đinh; linh thiêng non nước ngàn năm. Lưu luyến mãi lời ca em hát: Người ơi, buông áo ra về tình quê lai láng...". Có lẽ những cánh rừng xanh ngắt trên dãy Huyền Đinh đã tạo cảm hứng để nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân sáng tác bài hát "Gửi về sông Lục núi Huyền" đầy trữ tình.
Từ cầu Lục Nam đã thấy núi Huyền hiện ra trước mắt với những ngọn biếc xanh hút tầm mắt. Khác với nhiều cánh rừng, ngọn núi tôi đã từng đến, rừng Huyền Đinh thoai thoải, gần khu dân cư hầu như chưa bị tác động nhiều, đó là nhờ người dân trong vùng đã cùng nhau bảo vệ, gìn giữ cho "lá phổi xanh" của làng.
Đưa chúng tôi đi thăm một số khu rừng trong thôn, ông Hoàng Văn Doanh, Trưởng thôn Bãi Dài chia sẻ, núi Huyền hiện có hơn 300 ha rừng tự nhiên tái sinh, trải dài tại các thôn Chùa, Bãi Dài, Nghè, Khuôn Dây, Lương Khoai, Cấm Sơn, Bình An. Những diện tích này đã được giao cho hàng trăm hộ dân, cộng đồng dân cư quản lý, bảo vệ. Tuy nhiên, với người dân Huyền Sơn, rừng là tài sản chung, được toàn dân tham gia bảo vệ không để ai xâm lấn, chặt phá. Không chỉ tạo cảnh quan môi trường, những cánh rừng tự nhiên này còn điều hòa dòng chảy, cung cấp nguồn nước mát lành cho hàng trăm hộ dân các thôn sinh hoạt, sản xuất. Do vậy, người dân, lãnh đạo thôn, xã luôn ý thức tầm quan trọng của những cánh rừng và cùng nhau chăm sóc, bảo vệ.
Núi Huyền tiếp giáp với một số xã của huyện Đông Triều (Quảng Ninh), thị xã Chí Linh (Hải Dương), cây trong rừng chủ yếu là dẻ có giá trị kinh tế cao; hệ thống dây leo chằng chịt với nhiều loại dược liệu quý đã trở thành mục tiêu săn tìm, khai thác của các đối tượng ngoài địa bàn. Thậm chí vì lợi nhuận trước mắt, nhiều người còn sử dụng thuốc kích thích do Trung Quốc sản xuất phun lên cây dẻ, kích thích mọc nấm trên thân cây để thu hoạch, trục lợi...
Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của rừng, các kỳ Đại hội gần đây, Đảng ủy xã Huyền Sơn đều ban hành Nghị quyết chuyên đề giao UBND xã quản lý, tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ rừng cho cán bộ, nhân dân. Trong đó, nêu rõ, bảo vệ rừng là bảo vệ nguồn nước sinh hoạt, sản xuất, cải thiện môi trường sống".
Bí thư Đảng ủy xã Huyền Sơn Trần Quang Tuyến |
Trước thực trạng này, các thôn trong xã đã thành lập tổ bảo vệ rừng từ 5 đến 7 người tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện các đối tượng vi phạm, trình báo các cơ quan chức năng xử lý theo quy định. Đầu năm 2016, Tổ bảo vệ rừng thôn Chùa phát hiện, ngăn chặn hơn chục người từ thị xã Chí Linh (Hải Dương) sang khai thác lâm sản phụ; người dân cũng dập tắt nhiều đám cháy do bất cẩn gây ra khi đốt nương bãi, thực bì tại các khoảnh rừng trồng kinh tế liền kề.
Trong lúc đi thăm rừng, chúng tôi gặp ông Hoàng Văn Khang, thôn Bãi Dài, người đã gần 20 năm gắn bó, tham gia giữ rừng Huyền Đinh. Dưới tán rừng xanh mát, ông kể về những câu chuyện cả xã "ăn Tết" trên rừng cách đây vài năm. Hôm đó là chiều 30 Tết, khi mọi người đang tất bật lo cho mâm cỗ cúng gia tiên thì một ngọn lửa từ khu vực giáp ranh với thị xã Chí Linh (Hải Dương) bốc cháy, lan sang rừng Huyền Đinh. Trước nguy cơ rừng bị thiêu rụi, Đảng ủy, UBND xã đã kêu gọi, huy động toàn bộ cán bộ, nhân viên, nhân dân các thôn tham gia chữa cháy. Nhờ vậy, đám cháy đã được khống chế, dập tắt ngay trong đêm, khi trở về đã qua thời khắc giao thừa nhưng ai cũng phấn khởi vì những cánh rừng vẫn được bình yên.
Hay như chuyện nhiều đối tượng thường xuyên vào phá rừng trái phép, UBND xã đã thành lập tổ công tác phối hợp với tổ bảo vệ rừng ở các thôn mang theo cơm nắm, muối vừng lên rừng lập lán hơn một tháng trời mới đẩy lùi được các đối tượng.
Nhân rộng mô hình
Xác định vai trò quan trọng của rừng Huyền Đinh, nhiều nhiệm kỳ gần đây, Đảng ủy, UBND xã Huyền Sơn luôn đặt mục tiêu giữ vững diện tích rừng tự nhiên trên địa bàn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên thực hiện. Hàng năm, UBND huyện Lục Nam đều triển khai các chương trình hỗ trợ các hộ, cộng đồng dân cư tham gia bảo vệ rừng.
|
Đa phần diện tích xã Huyền Sơn được dãy Huyền Đinh che chở, cung cấp nguồn nước sinh hoạt. |
Ngoài các chương trình hỗ trợ của Trung ương, UBND tỉnh, năm 2016, huyện xây dựng đề án, trích kinh phí từ nguồn ngân sách huyện hỗ trợ các hộ cải tạo, nâng cao chất lượng rừng dẻ; UBND xã Huyền Sơn cũng có chủ trương giao các thôn Chùa, Nghè, Bãi Dài xây dựng kế hoạch sửa chữa, nâng cấp trạm cung cấp nước sạch bằng nguồn vốn xã hội hóa, bảo đảm cung cấp nước sinh hoạt cho 100% hộ dân trong vùng. Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi Lục Nam đang có kế hoạch đầu tư, nâng cấp hồ Cửa Cốc, thôn Bãi Dài đạt dung tích hơn 10 nghìn m3 nước (gấp hai lần thời điểm hiện tại) bảo đảm cung ứng nước tưới, tiêu úng cho hàng trăm ha đất sản xuất nông nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Tuệ, Phó Chủ tịch UBND xã Huyền Sơn cho biết: "Những năm gần đây nhờ trồng na dai, vải thiều, phát triển rừng kinh tế trên diện tích đất trống, đồi núi trọc, đi xuất khẩu lao động... đời sống người dân đã được nâng lên rõ rệt, không còn hộ nào tự ý chặt phá, xâm hại đến rừng tự nhiên. Tuy nhiên, các tổ bảo vệ rừng ở các thôn vẫn được duy trì, thường xuyên tuần tra, tuyên truyền, chủ động các biện pháp phòng cháy, chữa cháy, không để xảy ra các nguy cơ gây hại đến rừng.
Theo Hạt kiểm lâm huyện Lục Nam, toàn huyện hiện có hơn 9 nghìn ha rừng tự nhiên, trong đó có một số khu vực rừng đầu nguồn tại xã Cẩm Lý, Trường Sơn cũng được người dân, cộng đồng dân cư nêu cao ý thức bảo vệ. Ông Phạm Bằng Giang, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Lục Nam đánh giá: "Công tác bảo vệ rừng ở Huyền Sơn là một trong những điển hình. Hạt Kiểm lâm sẽ tham mưu cho UBND huyện xây dựng nơi đây thành mô hình điểm để các xã, thị trấn trong huyện học tập, làm theo".
Văn Thương