Tháng Giêng

Bánh xe của tháng Chạp

Lăn qua mỗi ngày gầy

Tháng Giêng về thêu cỏ

Sợi mưa phùn lay phay

Màu chín những trái cam

Ấm dần sang câu đối

Trời đất lại bén duyên

Mùa xuân lo dạm hỏi

Mẹ vẫn nhắc đến em

Ngày thăm quê vất vả

Anh lặng lẽ ra vào

Để giàn trầu thêm lá.

Hữu Thỉnh

Lời bình:

“Tháng Giêng” là sự bén duyên của đất trời giao duyên với tình yêu con người, của sự giao mùa từ Chạp sang Giêng, từ Đông sang Xuân.

Nếu như thi sĩ Xuân Diệu từng khát khao rạo rực với một tình yêu phồn thực gắn với sự say đắm: “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần” thì Hữu Thỉnh lại từng trải chiêm nghiệm thiết tha. Một thiết tha từ cảm giác ngập ngừng đến sẻ chia diệu vợi. Bắt đầu là “Bánh xe của tháng Chạp/ Lăn qua mỗi ngày gầy”. Đó là chuyến xe của thời gian càng về cuối năm càng đầy vơi bao tâm trạng.

Những đọt cỏ nhú mầm xuân được thêu từ những sợi mưa phùn là cái nhìn rất sinh động giao hòa giữa con người với thiên nhiên. Có gì đó đang biến chuyển âm thầm nhẫn nại, đang trau chuốt đan cài, đang hồi sức hồi sinh, đang tơ non mới mẻ. Thì đây, tất cả đó là cái phông, cái nền để hòa sắc tạo ra cái đa sắc đa thanh, đa tình cho một mùa yêu đương, một mùa Tết. Đó là khi “Màu chín những trái cam/ Ấm dần sang câu đối”. Nhà thơ không nói đến Tết nhưng hình ảnh câu đối với vẻ đẹp truyền thống đã gợi ra không khí Tết cổ truyền. Hai sắc màu vàng của quả cam và đỏ của câu đối đã tạo ra một sắc ấm, ấm của tình người, ấm của giao hòa đất trời và ấm cả sắc màu Tổ quốc nữa. Vừa gần gũi tâm linh vừa linh thiêng dân tộc…

Chỉ với hai cấp độ “bén duyên” và “dạm hỏi”, mùa Xuân bỗng biến đổi sang trạng thái tâm hồn cảm xúc của con người. Đây là một cách cảm thấu rất tinh tế, không chỉ dệt bức tranh thiên nhiên mà còn nghe được cả phập phồng sự chuyển dịch trong mối trao duyên dâng hiến, trong mỗi giao thoa đất trời đến độ căng mọng mà vẫn duyên dáng trữ tình mà vẫn e ấp thuần Việt.

Cánh cửa tình yêu bắt đầu đến độ chín và hé mở cho khổ thơ thứ ba viền lại tháng Giêng của tình yêu con người. Có một câu thơ ngỡ như bỏ ngỏ trống không: “Mẹ vẫn nhắc đến em/ Ngày thăm quê vất vả” nhưng lại không trống trải mà đằm sâu với bao thổn thức kỷ niệm. Trong khung cảnh thiên nhiên như thế mà vẫn không quên những cảnh thực đời thường những vất vả lo toan canh cánh bên lòng. Một “ăng-ten” thơ luôn hướng về lòng nhân ái muốn bồi đắp những thiếu hụt với lòng mong mỏi khát khao: “Anh lặng lẽ ra vào/ Để giàn trầu thêm lá” thêm tình nghĩa, thêm vị ấm của trầu cay, thêm mặn mà giao tiếp. Tháng Giêng bấy giờ không chỉ là "lay phay" mà thấm đượm tình đời, tình người từ tình yêu đôi lứa...

Quà muộn

(BGĐT)- Con trai Lùng là thằng Lèng. Nó yêu say đắm con Mo, con gái trưởng bản Chu Lin đến ba năm, tuyệt thực đến mấy lần, cuối cùng thì Lùng cũng vay mượn đủ trăm đồng bạc để cưới về cho nó. 

 

Phải lòng quan họ

(BGĐT) - Tháng Giêng người đi đâu
Ta phải lòng quan họ

 

Thấp thoáng mùa xuân

(BGĐT) - Mùa xuân chất đầy trong gió
Ngập ngừng nắng ấm đi qua
Mùa xuân mưa phùn con mắt
Nỗi nhớ se se hiên nhà.

 

Ngày xuân trẩy hội làng

(BGĐT) - Mùa xuân. Mùa rộn rã lảnh lót vang dậy tiếng chim trên khắp cánh rừng, bờ bãi. Mùa của cây cối đâm chồi nảy lộc, đất đai cựa mình sinh lực. Mùa con người như tươi trẻ lại, đầy khát vọng. Mùa của tình yêu đôi lứa.

 

Đi chợ Âm Dương

(BGĐT) - Đầu năm đi chợ Âm Dương
Kìa ai ánh mắt chao nghiêng bồi hồi
Cân muối mặn, mớ cá tươi
Anh xin mua cả nụ cười làm duyên.

 

Nguyễn Ngọc Phú (chọn và bình)