Chùa Vĩnh Nghiêm- Nơi hội tụ ba di sản

09:19 | 29/02/2016

(BGĐT) - Ngày 20-3 (tức 12-2 âm lịch), tỉnh Bắc Giang sẽ tổ chức lễ đón Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng (Bắc Giang). Đây là sự kiện chính trị, văn hóa có ý nghĩa lớn, là cơ hội vinh danh, quảng bá hình ảnh, giáo dục truyền thống lịch sử quê hương.

Du khách tham quan chùa Vĩnh Nghiêm.

"Vĩnh Nghiêm chưa đến, thiền tâm chưa đành" 

Từ năm 1964, chùa Vĩnh Nghiêm được công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Công trình này cũng được nhiều du khách trong và ngoài nước biết về kho mộc bản độc đáo UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương (năm 2012). Lễ hội chùa đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (năm 2013). Tháng 12 năm ngoái, Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng chùa là di tích quốc gia đặc biệt. Như vậy một lần nữa ngôi chùa cổ bên thềm sông Lục Nam lại được vinh danh. 

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, chùa Vĩnh Nghiêm là một trong những chốn tổ của thiền phái Trúc Lâm, trường đại học Phật giáo đầu tiên ở Việt Nam, do Tam tổ Trúc Lâm (Giác Hoàng Điều ngự Trần Nhân Tông, Pháp Loa Đồng Kiên Cương, Huyền Quang Lý Đạo Tái) đã có công khai sáng. Trải qua mấy trăm năm, các di sản quý báu ở chùa Vĩnh Nghiêm vẫn không ngừng được bảo tồn, phát huy giá trị, trở thành điểm hành hương của đông đảo tăng ni, phật tử và nhân dân. 

Về kiến trúc, Vĩnh Nghiêm là ngôi chùa lớn với bốn khối: Chùa Phật, nhà tổ, gác chuông hai tầng tám mái và nhà trai kiểu chuôi vồ. Nơi đây từng đặt làm T.Ư Giáo hội Phật giáo Việt Nam, là nơi đào tạo tăng đồ và sắp đặt tăng chức trong cả nước. Từ lâu dân gian đã có câu ca khẳng định vị thế của chùa đối với Phật giáo nước nhà: “Ai qua Yên Tử, Quỳnh Lâm/ Vĩnh Nghiêm chưa đến, thiền tâm chưa đành”. 

Di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm nhìn từ trên cao.

Ông Nguyễn Khắc Sơn, Giám đốc Ban Quản lý di tích huyện Yên Dũng cho biết: Chùa Vĩnh Nghiêm đã được đầu tư hàng chục tỷ đồng tu bổ, tôn tạo nhiều hạng mục như: Gác chuông, nhà tổ đệ nhị, tam quan, tiền đường, cổng, hai dãy hành lang tả vu, hữu vu, tường bao. Cơ sở hạ tầng vào khu di tích này đã được nâng cấp, mở rộng. Tuyến đường 293 đoạn từ TP Bắc Giang đến chùa đã hoàn thành, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân, du khách hành hương, tham quan. Vấn đề bảo đảm an ninh, phòng gian bảo mật tại di tích được nhà chùa và chính quyền địa phương thường xuyên coi trọng... 

Ngành văn hóa Bắc Giang phối hợp với Giáo hội Phật giáo tỉnh và Công ty TNHH Khoa học công nghệ lưu trữ Sài Gòn biên soạn và dịch nội dung mộc bản. Công tác tuyên truyền, quảng bá về di sản được quan tâm, nhờ đó đông đảo du khách thập phương về thắp hương, vãng cảnh, mỗi năm tại đây đón hàng trăm nghìn lượt du khách. 

Dịp Tết Bính Thân, chùa đón khoảng 30 nghìn lượt du khách. Hiện tại huyện Yên Dũng đang triển khai dự án mở rộng không gian chùa, bố trí thêm các công trình như: Nhà đón tiếp, nhà quản lý, khu dịch vụ, nhà khách, Tuệ Tĩnh đường, nhà giảng kinh, thiền đường, bảo tháp 9 tầng, trai đường, nhà tăng, nhà ni, nhà lưu giữ, trung bày mộc bản... 

Nhiều  hoạt động hấp dẫn 

Chùa Vĩnh Nghiêm là một trong những đại danh lam cổ tự quan trọng bậc nhất của Phật giáo Việt Nam nói chung, Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử nói riêng. Thế kỷ XIV, Thiền phái Trúc Lâm trở thành Quốc đạo và chùa Vĩnh Nghiêm được xem như kinh đô của Phật giáo Đại Việt. 

Ông Nguyễn Thế Chính, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Trưởng Ban tổ chức lễ đón Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm cho biết: Việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt là sự vinh danh, ghi nhận những giá trị xứng tầm của công trình kiến trúc tâm linh này. 

Du khách tham quan chùa Vĩnh Nghiêm.

Sự kiện góp phần quan trọng bổ sung tư liệu cho hồ sơ khoa học Việt Nam trình UNESCO ghi danh quần thể di tích, danh thắng Yên Tử là Di sản thế giới. Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm là sự kiện lớn của tỉnh nhằm quảng bá hình ảnh Bắc Giang, đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch, điểm nhấn là chùa Vĩnh Nghiêm trên tuyến du lịch tâm linh Tây Yên Tử có sự gắn kết với Đông Yên Tử (tỉnh Quảng Ninh) và Côn Sơn, Kiếp Bạc (tỉnh Hải Dương). 

Theo dự kiến, ngoài phần nghi lễ là chương trình nghệ thuật khoảng 40 phút do các nghệ sĩ, ca sĩ của T.Ư và địa phương thể hiện, hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cảm xúc cho du khách. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Phát thanh và Truyền hình Bắc Giang. 

Trước đó, vào tối 19-3, Nhà hát Cải lương T.Ư sẽ công diễn các vở diễn đặc sắc phục vụ đông đảo công chúng. Hiện tại Ban tổ chức đã ban hành kế hoạch, kịch bản, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, cùng đó tích cực phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan bảo đảm lễ đón nhận thành công tốt đẹp.

Nguyễn Hưởng